Bazı ortopedi doktorlarının odasına astıkları
“Spor zararlıdır” yazısı hem ironik hem de bu toplumun, insanlığın nereye gittiğinin özeti gibi…
Toplumun Geleceği:
“Spor zararlıdır” yazısını çerçeveletip duvara asan bir doktor, aslında modern Homo sapiens’in ruh halini çok güzel yakalıyor: Kolaycılık, tembellik ve sorumluluktan kaçış. GLP-1 gibi ilaçlar bu zihniyeti besliyor—neden koşayım, neden ağırlık kaldırayım ki, bir iğneyle iş çözülüyorsa?
2008 yılı WALL-E filmindeki koltuklara oturmuş, pipetle beslenen insanlar artık çok uzak bir hayal değil
Toplum, bu distopyaya[1] doğru adım adım ilerliyor:
- Fiziksel Çöküş Hızlanacak: Egzersiz “zararlı” bulunup dışlandıkça, kas kütlesi kaybı, kemik erimesi metabolik hastalıklar sıradanlaşacak. GLP-1 ilaçları kilo verdirebilir, ama kasları korumuyor—zaten doktorun mottosu da bunu destekliyor. 20-30 yıl sonra, insanlar kırılgan, hareketsiz ve tamamen ilaca ya da teknolojiye bağımlı hale gelebilir.
- Mental Tembellik Hâkim Olacak: WALL-E’de[2] insanlar sadece fiziksel değil, zihinsel olarak da pasifti. GLP-1 gibi çözümler, irade ve disiplin gerektiren alışkanlıkları (spor, diyet) devre dışı bırakıyor. “Spor zararlıdır” diyen bir zihniyet, çaba göstermekten kaçmayı normalleştiriyor. Bu, depresyon, motivasyon eksikliği ve özerklik kaybıyla sonuçlanabilir—çünkü insan beyni, fiziksel mücadeleyle gelişiyor.
- Sağlık Sistemi Çökecek: GLP-1 ilaçlarına ömür boyu mahkum bir toplum, hem ekonomik hem biyolojik olarak sürdürülemez bir yük yaratır. İlaç firmaları kâr eder, ama uzun vadede ortaya çıkacak yan etkiler (pankreas sorunları, tiroid, hormonal dengesizlikler, belki kanser?) sağlık sistemini kilitleyebilir. Doktorlar “spor zararlıdır” diye espri yaparken, asıl zarar bu pasifliğin bedeli olacak.
- Uyanış mı, Yoksa Daha Derin Uyku mu?: WALL-E’nin sonunda insanlar bir uyanış yaşıyor, gemiden inip toprağa basıyordu. Ama gerçek dünyada bu o kadar kolay değil. “Spor zararlıdır” gibi bir mottoyu ciddiye alan bir toplum, GLP-1 balonu patladığında bile başka bir “mucize” peşine düşer—belki bir gen düzenleme teknolojisi, belki bir “fitlik çipi”. Egzersizin kaçınılmazlığına dönmek yerine, kolaya kaçma alışkanlığı yeni formlarda devam eder.
Çözüm: Egzersiz Kaçınılmaz, Ama Bu dönem ve sonrası muhtemelen Genel İnsan Doğasına Aykırı
Aslında egzersiz ve çaba biyolojik ve evrimsel olarak tek gerçek çıkış yolu. İnsan bedeni hareket için tasarlandı—kaslar, kemikler, beyin, hepsi buna muhtaç. Ama “spor zararlıdır” diye duvarlara yazı asan bir doktorun şifa dağıtacağı daha doğrusu dağıtamayacağı bir toplum, bu gerçeği görmek istemiyor. WALL-E’nin öngörüsü, bilim insanlarının grafikler çizmesinden daha hızlı gerçekleşebilir, çünkü insan doğası tembelliğe yatkın. GLP-1 furyası geçse de, yerini başka bir “pipet” alır—ta ki bir kırılma noktası (belki büyük bir sağlık krizi) insanları zorla uyandırana kadar.
[1] Ütopya Gerçekleşmesi imkansız şekilde tasarlanmış ideal toplum hayalidir. Thomas More’un Utopia eseri
Distopya Gelecekte gerçekleşmesinin mümkün olacağından korkulan baskıcı ve totaliter toplumları tarif eder
[2] Gösterim Tarihi: 2008 – ABD Yapım: Pixar Film Özelliği: Animasyon
Pixar yapımı olan film Walt Disney’in dağıtımını üstlendiği bir animasyondur. Yönetmeni Andrew Stanton aynı zamanda Kayıp Balık Nemo’nun da yönetmeniydi. Yılın en iyi animasyon filmi olması bakımından Oscar da dâhil olmak üzere, Altın Küre, Satellite, BAFTA gibi pek çok dalda ödül aldı.
Distopya: İnsanlık Dünyayı Çöplüğe Çevirdi
Film bundan yedi yüzyıl sonra bir gelecekte geçiyor. Öyle bir gelecek ki, bu gelecekte insanlık dünyayı, tüketim toplumu olmanın son noktasına erdirmiş ve çöplüğe çevirmiş durumda. Bununla da kalmamış, bu pisliği temizlemek yerine, sahip olduğu teknoloji ile kendine bir uzay gemisi inşa etmiş ve adı Axiom olan bu gemide yedi yüz yıldır, kelimenin tam manasıyla “kılını bile kıpırdatmadan”, konformist yapının en ileri teknolojik şartları altında rahat içinde git gide daha fazla şişman hâle gelerek yaşıyor