Yazar: cengizyardibi

Modeling Pace and Time Formulas for 10K, Half, Full and Ultra Marathons Using Simulations

Beş farklı üniversite, beş farklı teknik alan, üç yüksek lisans ve bir doktora derecesini kapsayan akademik yolculuğumdan yola çıkarak, yaşam süresince en çok yararlandığım  üç alanın matematik, spor-özellikle koşu ve öğrendiğim yabancı diller olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Dinamik sistemlerin matematiksel modellemesi ve simülasyonunun tüm bu sistemlerin gerçek zamanlı kontrolü için gerekli olması kapsamında, matematik günlük yaşamımız için çok önemlidir (Melin ve Castillo, 1998b). Belki de diğer tüm alanlardan daha fazla olarak, KOŞU YARIŞI sonuçları matematiksel modelleme ve optimizazyon için mükemmel bir adaydır.

Günlük olarak pratik yaparak, koşarak, cross-training (çapraz egzersizler) yaparak, su tüketimini doğru ayarlayarak, doğru beslenerek ve iyi uyuyarak daha hızlı, daha mutlu ve daha sağlıklı koşucular olabiliriz. Bununla birlikte, optimum koşu stratejileri hava sıcaklıkları, yağmur, nem, yükseklik, eğimler ve koşu yüzeyi gibi çevresel değişkenleri hesaba katan yarış simülasyonları, matematiksel modeller ile oluşturulabilir. Koşucunun çok çeşitli koşu mesafeleri, arazi koşullarına maruz kalacağı maraton ve ultramaratonlar gibi daha uzun süreli angajmanlarda, bu olgu özellikle kritik hale gelir.

Asfalt caddelerde veya benzeri düz yüzeylerde koşmak genellikle çok fazla planlama veya modelleme gerektirmeyebilir ve koşucunun belirli bir hız, “pace” (koşunun temposu- bir kilometreyi kaç dakikada koştuğunuz), “stride” (dakikada atılan adım sayısı) , “negatif split” (bir koşunun ikinci yarısının ilk yarısından daha hızlı koşma durumu) , enerji tasarrufu gibi konuları gözönünde bulundurarak oluşturacağı stratejiler genelde yeterli olabilir.

Bununla birlikte, her ultramaratonun kendine özgü özellikleri vardır. Bazıları çok uzun mesafeler koşmayı gerektirirken, diğerleri koşacağınız mesafe içerisinde çok sayıda ve dik tırmanmalar içerirler. Normalde bir ultramaratona 42,2 km’den 256 km’ye kadar farklı mesafeler için kayıt yaptırabilirsiniz. Örneğin İznik Ultra Maratonu’nda altı farklı etkinlik planlanmasına karşın  gerçek ultramaraton olanlar 55 km, 90 km ve 160 km olan koşulardır. Erciyes Ultra Skytrail bilgi sayfasında  asıl olarak 64 kilometrelik bir mesafe koşulacağı belirtilir;  ancak  yarış boyunca fazladan 6 km (asıl mesafeden % 10 daha fazla) iniş-çıkışları olan bir ultramaratondur. Bu nedenle, hem yatay hem de dikey olarak kapsanan toplam mesafe dikkate alınmalıdır.

Bu tip strateji ve  hesaplamaların  yanı sıra, su tüketimi ve elektrolit (sodyum, potasyum, magnezyum ) dengesi ve kalori ihtiyacı da modellenmelidir. Bu hesaplamalara göre, sırt çantanızı hazırlamanız ve kontrol noktalarında uygun miktarlarda lojistik yükleme yapmanız hem gerekli hem faydalı olacaktır.

Koşuyu parçalara ayırarak ve uygun formullerle matematik modelleme yaparak ve sonra bunları çözerek, belirli bir yarışı en kısa sürede koşmak için en uygun stratejiyi oluşturabiliriz. Bilimsel yöntemler ve modelleme yaklaşımları teorik olarak en uygun çözümü verebilir. Ancak bu durum  sıradan koşucular için veri toplama, modelleme ve bu sonuçtan bir şeyler öğrenme açısından çok zor olabilir.

Dolayısıyla bu kitapta bu kadar karmaşık, uzun ve akademik modelleme yaklaşımları yerine, Excel’de Visual Basic Application (VBA) kullanılarak basit fakat kullanışlı simülasyon yöntemleri geliştirilmiştir.

BKKY’a (Bu Konuda Kafa Yoranlar) göre, Yeni Korona-virüs Hastalığından iyileşme sonrası koşu ve yürüyüşlerimize kaldığımız yerden devam etmek için bazı noktalar:

Herkesle olan sosyal mesafenizi koruyor, ellerinizi sık sık yıkayıp, sürekli maske takıyor olsanız bile, özellikle de her gün birçok insanla temas halindeyseniz, COVID-19’a yakalanma şansı hala vardır. Koşucu ve sağlıklı olmamız bile bu tehlikeden muaf olmadığımızı gösterecek olaylar etrafımızda.

COVID-19 hastası olup iyileşmiş ve kendinizi daha iyi hissediyorsanızvücut makinasını ne zaman ve nasıl tekrar devreye alacaksınız?  COVID-19’un vücut üzerindeki özellikle de koşucular için ana organlar olan kalp ve akciğerler üzerindeki etkileri tam olarak bilinemediği gibi, henüz, birbiri ile çelişenler bile mevcut. Bu nedenle iyileşme sonrası koşu ya da sıkı yürüyüşlere dönme konusunda dikkatli ve aşamalı bir politika izlenmeli, Banazlı İsmail’in Kartallar Yüksek Uçar’daki repliği “usuletle ve de suhuletle” nde olduğu gibi.

Yine BKKY’arın yazdıklarına baktığımızda, hastalığa yakalanma ve iyileşme süreçlerinin kişiden kişiye değiştiğini, kendi hastalığınıza ve tedavi planınıza dayalı özel bilgiler için sağlık uzmanınızla iletişime geçin şeklinde beylik önerilerle karşılaşırsınız.

COVID-19 teşhisi konduysa, ne kadar süre koşmayıp ara vermeniz gerekir?

Şu anda, bunun yanıtını doğru olarak verebilecek bir kişi bulmak zor. Her gün yeni gelişmeler ve iddalar ortama ya da internete düşüyor. Bir kere bu hastalığa yakalanıp iyileşen bir kesinlikle tüm semptomlardan tamamı ile kurtulduğuna emin olmalı. Son çıkan haberlerde bu hastalığın bağışıklığının çok kısa süreli olduğu ve hatta tam iyileşiyor gibi iken tekrar hastalık nüks edebiliyor. Bu konudaki  14 gün kuralı şimdilik önemli. Bu süre sonrası kendimizi iyi hissediyor ve semptomlar tamamı ile kayboldu diye görüyorsak koşmaya, hızlı yürüyüşlere ve diğer spor faaliyetlerine geri dönebiliriz ancak piano piano.

Schopenhauer’a göre bir şeyin önemi bizatihi varlığı değil yokluğu belirler; tıpkı hayatımızdaki en önemli üç saadeti: gençlik, özgürlük ve sağlığı kaybettiğimiz zaman önemine varırız. Önemli olan şey zevk değil, acıdır. mutlu günleri, mutsuz olduğumuzda farkına vardığımız gibi. Bu üç saadet de koşu sayesinde dipdiri kalabilir: Koşan gençleşir, özgürdür ve sağlıklıdır.

Bu nedenle hastalık döneminde bile her türlü hareketten uzak durmanız gerekmez. “İstirahat etmek” yan gelip yatmak olmamalıdır. Yeni araştırmalar hasta olan ya da olduğunu zanneden insanların hareketsiz kalması kan pıhtılaşması riskini artırdığını açıklıyor. Bunun yerine yorucu, güç, uzun koşulara katılmama anlamınadır, yoksa yürümek, hareket etmek bu ve her dönemde önemli. (Bir de hasta olmadığı halde tüm yaşam boyu hiç hareket etmeyenleri gözönüne getirin.) Müteakiben 15-20 gün geçti ve kendimizi tekrar güçlü hissetmeye başladık, bıraktığımız noktadaki performansımız derecesinde olmasa bile hissettiğimiz gücümüz kadarı iile başlayıp aşama aşama eski günlere dönmek hatta bu hırsla daha ileri gitmek mutluluk verici olabilir.

Tekrar egzersize başlamadan önce ne gibi önlemler almalısınız?

Önce korkulan covid-19 semptomlarından bazısı ile hastaneye gittiniz, test yapıldı ve pozitif, Covid-19 teşhisi epikriz raporunuza düşülecek.

Dünyanın sonu değil!

Bu durum sizin kendinizi ve etrafınızdakileri korumanız için bir işaret. Hastalığınızın ciddiyetine ve başvurduğunuz sağlık merkezine bağlı olarak, bir EKG, kan testleri ve muhtemelen bir ekokardiyogram (kalbin yapısını ve işlevini ölçer) yapılabilir. Kalbi kontrol ettirmenin ana nedeni, kalp krizi riski veya daha da ilginci, ani kalp ölümüne yol açabilecek bir aritmi (düzensiz kalp atışı) riski kontrolü içindir. Sıradan bir koşucuysanız ve semptomlar şiddetli değilse , semptomların düzelmesinden sonra 10 ila 14 gün beklemeniz ve ardından egzersize dikkatli bir şekilde devam etmeniz uygun olabilir. İmkan varsa koşmayı zararlı saymayan bir doktora danışmak her zaman iyi bir fikir olabilir. Ancak, asemptomatik( herhangi bir semptom yaşamadan) veya hafif semptomları olan çoğu insanın, doktorlarına danışmadan egzersize devam edebileceği BKKY uzmanlar söylüyor. Ancak semptomlar şiddetliyse veya hastaneye kaldırıldıysanız, doktorunuza danışın. American College of Cardiology, önceden rahatsızlıkları olanların egzersize dönmeden önce bir doktora danışmalarını önermektedir.

COVID-19 teşhisi sonrası, güvenli bir şekilde egzersize nasıl dönmelisiniz?

BKKY uzmanlar bu konuda henüz bir protokol oluşmasa da, çünkü konu çok taze, daha önce sahip olunan base-pace (düz bir zeminde çevre etkileri olmadan yapabildiğiniz sürat-pace) hızınızın ve mesafenizin yüzde 50’sinden fazla olmayacak şekilde yeniden başlamak makul bir davranış olabilir diyorlar. Bu şekilde koşuya-hızlı yürümeye başladığınızda kendinizi gözlemeniz gerekiyor. Hastalık sonrası uzun süre hareketsiz kalmış olmak, alınan ilaçların etkisi, kilo ve güç kaybı, moral-motivasyon eksikliği ve etraftan gelebilecek olumsuz yorumlar birleşiminden sonra koşarken-yürürken, alıştığınızdan daha zorlanacağınız ve daha kötü hissedeceğiniz bir sürece hazır olmak gerekir.

Base-Pace yüzde 50’sinden başladıktan sonra, kendinizi hazır hissettiğinizde, egzersiz yoğunluğunuzu ve haftalık mesafenizi kademeli olarak artırabilirsiniz. Her hafta yaklaşık yüzde 10 bir artışla 4-5 haftada eski günlere dönme stratejisi uygun olabilir.

Tekrar başladığınızda egzersizinizden vazgeçmeniz gereken bazı işaretler nelerdir?

Virüsün olası kalıcı etkilerinin yanı sıra egzersizden, belirli süre alışılmış koşulardan uzak kalmanın nedeniyle bazıları kendisini iyi hissetmeyebilir, bu normaldir. Hastalık öncesi fiziki durumunuza göre normalden farklı nefes darlığınız ve/veya kalp çarpıntısı nedeniyle göğsünüzde rahatsızlığınız varsa, koşuya ara verip hemen tıbbi yardım almak gerekir, imkan varsa check-up. Burada en önemli konu kalp olacaktır. Çünkü nefes darlığı, bacaklarda isteksizlik, hamlık olsa da zaten fazla zorlamadan bırakmak zorunda kalacaksınız. Ancak kalp başka!  Hatta belki koşuya başlamadan önce bir EKG ve kalp kontrolu riski en aza indirmeye yardımcı olacaktır.  Özellikle göğüste ağrı, bayılma veya bayılma hissi olduğunda hemen sporu bırakıp doktora başvurmanız gerekir.

Hastalık süresince oluşan form kaybı hissi neticesi sonucu oluşabilecek , nefes darlığı hafif ve stres oluşturmuyorsa devam edebilirsiniz, koşuya-yürümeye. Kararlı, yavaş ve düzenli bir antrenman sonrası her hafta daha iyi hissedeceğinizi görmeniz gerekir. Eğer bu gelişim gözlenmiyor ya da performansınız daha da düşüyorsa, yine bir kontrol yaptırmanız uygun olacaktır.

Miyokardit riski konusunda endişelenmeli miyim?

Kalp kası iltihaplanması, myocarditis, ile ilgili sorun, bunun kalp kasında uzun süreli yara izine neden olabilmesidir. Bu durum kalp yetmezliğine, anormal kalp atışına ve hatta ani ölüme yol açabilir.

COVID-19 ile Egzersiz Yapmak Tehlikeli Olabilir!

COVID-19 virüsü, diğer solunum yolu virüslerinde görülenden daha yüksek bir miyokardit insidansına neden olabildiği ortaya çıkmaya başlıyor. Bu konu henüz tam olarak bilinmemektedir. Miyokardit daha ciddi ve şiddetli vakalarda (tipik olarak hastaneye yatmayı gerektiren) daha yaygın olduğu ve asemptomatik veya hafif semptomatik vakalarda ortaya çıkma olasılığının daha düşük olarak BKKY uzmanlar tarafından belirtiliyor.

COVID-19 teşhisi konmamış, ancak hasta hissediyorsunuz ve bazı semptomlar ortaya çıkmış?

COVID-19 olarak teşhis edilmemiş ve test pozitif değil fakat COVID-19 bahse konu hafif semptomlar gösteriyorsanız, semptomlarınız düzeldikten iki hafta kadar sonrasına kadar egzersizlere ara vermek ve sonrasında yine usuletle ve de suhuletle koşulara başlamak iyi bir davranış biçimi olacaktır. Ve yine bu durumda da koşulara hastalık öncesi performansınızın %50 seviyede başlayıp yavaş yavaş artırmak gerekir.

Koşucuların dikkat etmesi gereken diğer ve önemli bir nokta da , COVID-19’un cilt belirtilerinden birinin COVID-Parmak olarak bilinen bir fenomen olmasıdır. Hastalar, kan damarlarının iltihaplanması veya dolaşım bozukluğunun neden olduğu düşünülen ayak parmaklarında çürük benzeri lekeler geliştirir. Koşucular, özellikle de bazen çürük ayak tırnakları yaşayanlar ayaklarında morarma veya kızarıklık fark ederlerse doktorlarına danışmalıdır. Aslında bu durum Ultramaraton koşanlar için sıradan ve beklenen bir olgu olmasına rağmen sıradan bir koşucu için sıradan bir sürat ve mesafede oluşuyorsa önem vermek gerekecektir.

We almost know or hear about the most common diseases like heart attack, cancer, diabetus mellitus, arthirithis, dementia, MS and many more every day from news or worse someone close. These news worries us both for our friends relatives and also for ourselves for our future.

Normally if we do not have anything wrong in our DNA herited from parents and we keep a balanced and normal life, exercising, diet, there seems nothing to worry about those prevalent diseases.

But if so?

I am reading on internet that there are far more diseases not so common actually very rare, say something one in million, but the number of these phenomenon is such a big number when you multiply the occurence number and sort of these anomalies number you end up with even bigger number than everyday diseases. Because the number of nucleotide in DNA (CTAG) reaches almost three billions of pair and the combnation of these letters is infinite. Even though they say not each of these nucleotides and the genes made of from those not functioning for each and every one we may have still too many diseases and anomalys even one of these might be mutated that cause a disease.

The number of known of these anomalis might reach up to several thousands, and very hard to keep track of every one besides to deal with them.

Other problem related these RDs is many of them have not resolved yet. The majority of rare diseases currently have no effective treatment and 8 out of 10 rare diseases 3 have a genetic cause and 99% of genetic conditions are classed as rare. Often rare diseases are chronic and life-threatening. Rare diseases can be single gene, multifactorial, chromosomal or non-genetic.

The European Union defines a disease or condition as rare if it affects fewer than 1 in 2,000[1] people within the general population. Currently, between 6,000 and 8,000 different rare diseases affect or will affect an estimated 30 million people in the EU. 1 in 17 people will be affected by a rare disease at some point in their lives. This amounts to 5 million people in Turkey.

The Genetic and Rare Diseases (GARD) Information Center is a program of the National Center for Advancing Translational Sciences (NCATS) and funded by two parts of the National Institutes of Health (NIH): NCATS and the National Human Genome Research Institute (NHGRI) in USA. GARD maintains a list of rare diseases and related terms to help people find reliable information. In the United States, a rare disease is defined as one that affects fewer than 200,000 people[2].

Most rare diseases lack effective treatments representing an enormous unmet medical need. Rare diseases patients often need highly specialised health care and social services resulting in high costs for their families and for society[3].

When we get older we begin to hear some of them that affected our close friends, family members because of selective perception and have no idea about them neither what to do. Most of the time one cannot discern these anomalies till they apparently  show symptoms and in very late stages. Many rare diseases manifest in childhood, result in a shortened lifespan and lead to a dependency on care

throughout the patients’ lives, causing significant suffering to the patients and their families. Patients affected by rare diseases often spend years enduring a “diagnostic odyssey” before receiving the correct diagnosis, if ever.

PsP-Prograssive Supranuclear Palsy: When I heard that one of my best friend was sick, called him. But before I’d been told that he has some problem of speaking. During our conversation I asked him what was the daignosis and he answered me as “PsP”. I searched on internet to learn about main points.

Progressive supranuclear palsy (PSP) is a degenerative disease involving the gradual deterioration and death of specific volumes of the brain. The condition leads to symptoms including loss of balance, slowing of movement, difficulty moving the eyes, and dementia[4].

It is a very rare disease which makes about 3-6 in every 100,000 people worldwide, or approximately 5,000 or less in Turkey have PsP; much less than Parkinson.

DFSP-Dermatofibrosarcoma Proturbans

Dermatofibrosarcoma protuberans (DFSP) is a rare, low to intermediate grade sarcoma that typically arises in the dermis and infiltrates subcutaneous tissue. Due to superficial appearance of DFSP, imaging techniques are not always utilized. However, they may be useful in large or atypical cases. The standard treatment for DFSP is excision of the lesion[5]. Dermatofibrosarcoma protuberans can develop anywhere on the body but is most common on the arms, legs, or torso. DFSP occurs in people of all ages but it is most frequently diagnosed in individuals between 20 and 50 years of age. The tumor can sometimes begin on skin that has been injured by a previous burn or surgery or insect bites.  However, the exact cause of DFSP is unknown. Prevalence might be around 1-5 in every 10,000 people.

So after giving a little bit medical infos about the reason I brought the subject here is that we have another friend, out of our namely 7076 class, consisting of around 200 navy officer born around 1955-56, has gotten this rare disease. So the total risk factor for having such a rare disease at the same group should be less than one in a million. Weird!!!

Ankara, 30 Mayıs 2020

---

[1]  https:// https://ec.europa.eu/info/research-and-innovation/research-area/health-research-and-innovation/rare-diseases_en  [Accessed 25 June 2020].

[2] https://rarediseases.info.nih.gov/diseases [Accessed 24June 2020].

[3]https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/research_and_innovation/research_by_area/documents/ec_rtd_eu-rare-diseases-research_factsheet.pdf   [Accessed 23 June 2020].

[4] https://en.wikipedia.org/wiki/Progressive_supranuclear_palsy [Accessed 23 June 2020].

[5] Dermatofibrosarcoma Protuberans: Pathological and Imaging Review. Author links open overlay panel-BilalMujtabaMD-FeliciaWang-AhmedTaherMD-RizwanAslamMDJohn E.MadewellMD-RosarioSpear-SamehNassarMD. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0363018820301146#:~:text=Dermatofibrosarcoma%20protuberans%20(DFSP)%20is%20a,in%20large%20or%20atypical%20cases  [Accessed 28 June 2020].

Løping og Coronas

I følge Centers for Disease Control (CDC) sprer COVID-19 hovedsakelig fra person til person gjennom luftveisdråper, produsert av en infisert person ved hoste og nysing; med en inkubasjonsperiode rundt 2-14 dager. Imidlertid er folk mest smittsomme når de er mest symptomatiske. Det er en luftveissykdom som er smittet ved å berøre en gjenstand eller overflate som er forurenset av viruset og berøre din egen nese og munn.

Dette er nøkkelpunktene om Covid-19 som vil bli husket gjennom årene som en av de mest innflytelsesrike hendelsene på helsedød, økonomiske, sosiale og fysiologiske spørsmål for hele mennesket som lever over 7,5 billioner.

Det er en pandemisk hendelse og erklært slik av WHO; mennesker godtok til og med at de mest intelligente og mektige er forvirrede, tapte og redde. Menneskeheten har ventet en slik hendelse basert på hva vi har opplevd før med SARS, MERS osv. Virus angriper og har funnet sted i mange filmer. Likevel blir folk fanget uten å bli forberedt.

Å være vaksinert, ta medisiner, bli behandlet på sykehus ser ut til å være den eneste kjente og anbefalte metoden for å møte disse virusene. Men problemet er at virus av så mange grunner dukker opp plutselig og uventet, mest muteres. Selv for en enkel influensa får folk forskjellige skudd hvert år på grunn av mutasjon.

Så hva bør gjøres?

Som jeg nevnte i min nye bok “Kjør mot helse”, må vi styrke immunforsvaret og dermed støtte vår fysiske og psykologiske helse ved å løpe langt før og under denne typen pandemi, epidemier.

I følge nyhetene er de som er mest berørt fra Covid-19 de som har lavere immunforsvar etter alder, røykere, kroniske sykdommer, hypertensjon, hjerteproblemer, diabetes mellitus …

Å løpe før betyr å styrke immunforsvaret vårt. Prof Janet Lord, direktør for Institute of Inflammation and Aging ved University of Birmingham, og medforfatter av forskningen, sa: “Immunsystemet avtar med omtrent 2-3% i året fra 20-årene, og det er grunnen til at eldre mennesker er mer utsatt for infeksjoner, tilstander som revmatoid artritt og potensielt kreft. “Fordi syklister har immunforsvaret til en 20-åring i stedet for en 70- eller 80-åring, betyr det at de har lagt til beskyttelse mot alle disse problemene.”

Løping og trening er den beste måten å forhindre mange kjente og spredte sykdommer som diabetes, hypertensjon, hjertesykdommer osv. Disse er godt dekket i boken min “Sağlığa Koşu” utgitt av IGU i januar 2020. Så Bingo: Hvis du kan forhindrer helsen din ved å ha et høyt immunforsvar og ikke ha de kroniske sykdommene som er mest utbredt. Du har veldig stiv beskyttelse mot virus, coronas, spesielt Covid-19 sammen med andre. Legemennesker sier alltid, skriver at forebyggende tiltak er nøkkelsteinen for å lindre helseproblemer, ikke engang. Hvis løping ble omgjort til medisin, ville det bare være medisiner som kan kurere, brukt hver dag uten bivirkninger mot alle disse tusenvis av kjente og ukjente sykdommer, som Covid-19.

Hva kan vi gjøre denne uklare perioden når Covid-19 har tatt milliarder av fanger hjemme eller innlagt på sykehus enda verre drept hundretusener og har potensial til å gjøre det mye verre, antagelig at man ikke fikk virus og testet positivt? Fortsetter vi å løpe, hvis ja hvordan?

Hvis du er ute etter et tungt treningsarbeid eller legger ut maraton, vil glykogenlagrene dine bli utarmet. Dette kan redusere immunsystemets normale funksjon. Hvis du blir utsatt rett etter den intense løpingen din, har du en høyere risiko for å få sykdommen.

På den annen side er det en sterk sammenheng mellom regelmessig trening og å ha et sterkt immunforsvar. Derfor må du slutte å løpe helt. Treningssentre er imidlertid ikke trygge på grunn av å samle folk. Mens coronavirus-pandemien fortsetter å spre seg, forårsaker løpende løp – og mange andre store hendelser – å bli utsatt og kansellert.

David Nieman, Dr.PH., helseprofessor ved Appalachian State University, sier at hans beste plan for å løpe akkurat nå er å dra ut på solo-løpetur og nyte naturen, i ikke-overfylte områder. Og prøv å timere løpeturen din for når du vet at løypene blir mindre overfylte.

I tillegg kan folk være redd for å løpe i kaldere vær av frykt for sykdom, men ikke sant; Det er ingen data om at du virkelig vil bli syk av åndedrettspatogen når du løper i kaldt vær, sier Nieman.

Å komme i løpet av 30 til 60 minutter med moderat til rask aktivitet kan hjelpe immunforsvaret med å holde virus i sjakk. Sørg for at du vet hva som skjer i ditt område, og om det er noen begrensninger eller obligatoriske selv-karantener. Og hvis du er syk eller risikerer å spre viruset, bør du gå ut – jo større bekymring er å spre det til de som er i høy risiko, for eksempel eldre eller immunkompromittert.

I have always advocate that science and the scientist must be the number one issue to follow over the years. I had read my first science related document in 1960’s , when I could get a chance to reach two comic and even colored books, one was about robots aother on space. Since then I have been very keen to follow sientific staffs; movies, books, fairs etc.

Since everything written or produced in English I have bought books and magazines like American Scientist, Discover, MIT Technology Review, Popular Mechanics, Popular Science, New Scientist, Science News, Scientific American, Physics Today, Scientific American, Mind, The Scientist, Skeptic each and every opportunities mostly from bookstores and convenienece stores at airports. I have beleived and hopes everything wrtitten on those publications and the future forecasts like living on Mars, gene editing, gene-edited super genious babies…

When read Kurzweil’s “Singularity is Near, year 2004” I have beleived or tend to believe what Ray wrote about future development year by year. Later Ray keeps updating his prediction such as by the year 2030 computer will supercede the human brain, human cortex will be linked with computer, hat merging is the essence of the Singularity, an era in which our intelligence will become increasingly nonbiological and trillions of times more powerful than it is today – the dawning of a new civilization that will enable us to transcend our biological limitations and amplify our creativity. In this new world, there will be no clear distinction between human and machine, real reality and virtual reality. We will be able to assume different bodies and take on a range of personae at will. In practical terms, human aging and illness will be reversed; pollution will be stopped; world hunger and poverty will be solved. Nanotechnology will make it possible to create virtually any physical product using inexpensive information processes and will ultimately turn even death into a soluble problem… There are lots of futuristics giving speeches and writing books, essay even far more than these predictions.

And USA has been considered the center and driving force for those inventions, creations because of having top universities,Harvard, MIT, Princeton, CalTech, UFL.. research centers and the ability to attract and retain a huge number of the world’s best and brightest and money.

But something happened this year, one can not say not unexpected because subject has covered in lots of Hollywood movies even exactly the same subject, like Contagion by Sğielberg in 2011, in which healthcare professionals, government officials and everyday people found themselves in the midst of a pandemic as the CDC works to find a cure. Countless numbers of Labs making researches on the subject with thousands PhD and most brilliant brains in the world. Thousands of articles issued on very famous magazines, aloocated billions of dollars…

And Covid-19 showed up, just 100 nano-meter length and 25-30K nucleotides so small comparing with simple homo sapiens which has a 3.2 billions. At the beginning the top health organization with thousands of workers, researchers from all countries WHO could not get the danger. China first hit by but they quickly wriggled out and distributed the virus to the world on the sly starting from the most developed countries in Europe than in USA.

to be continued….

Secondo Centers for Disease control (CDC), COVID-19 si diffonde principalmente da persona a persona attraverso goccioline respiratorie, prodotte da una persona infetta tossendo e starnutendo; con un periodo di incubazione tra 2-14 giorni. Tuttavia, le persone sono più contagiose quando sono più sintomatiche. È una malattia respiratoria che viene infettata toccando un oggetto o una superficie contaminata dal virus e toccando il proprio naso e bocca.

Questi sono i punti principali sul Covid-19 che verrà ricordato nel corso degli anni come uno degli eventi più influenti sulla salute-morte, problemi finanziari, sociali e fisiologici per l’intero essere umano che vive oltre 7,5 miliardi.

È un evento di pandemia e così dichiarato dall’OMS; le persone persino accettate quelle più intelligenti e potenti sono confuse, perse e spaventate. L’umanità si aspettava un simile evento sulla base di ciò che abbiamo sperimentato in precedenza con attacchi di virus SARS, MERS ecc. E che si è verificato in molti film. Anche così le persone vengono catturate senza prepararsi.

Essere vaccinati, assumere medicinali, essere curati negli ospedali sembra l’unico metodo noto e consigliato per far fronte a questi virus. Ma il problema sono i virus per tante ragioni che si presentano all’improvviso e inaspettate forme, per lo più mutate. Anche per un’influenza semplice le persone ottengono colpi diversi ogni anno a causa della mutazione.

Quindi cosa si dovrebbe fare?

Come ho già scritto nel mio nuovo libro “Corri verso la salute”, dobbiamo rafforzare il nostro sistema immunitario, supportando così la nostra salute fisica e psicologica correndo molto prima e durante questo tipo di pandemie, epidemie.

Secondo le notizie, le persone più colpite da Covid-19 sono quelle che hanno un sistema immunitario inferiore per età, fumatori, malattie croniche, ipertensione, problemi cardiaci, diabete mellito …

Correre prima significa rafforzare il nostro sistema immunitario. La professoressa Janet Lord, direttrice dell’Institute of Inflammation and Aging, dell’Università di Birmingham, e coautrice della ricerca, ha dichiarato: “Il sistema immunitario diminuisce di circa il 2-3% all’anno dai nostri 20 anni, motivo per cui gli anziani le persone sono più suscettibili alle infezioni, a condizioni come l’artrite reumatoide e, potenzialmente, al cancro. “Poiché i ciclisti hanno il sistema immunitario di un ventenne piuttosto che un 70 o 80 anni, significa che hanno aggiunto protezione contro tutti questi problemi “.

Correre  e l’esercizio fisico sono il modo migliore per prevenire molte malattie ben note e diffuse come diabete, ipertensione, malattie cardiache, ecc. Questi sono ben coperti nel mio libro “Sağlığa Koşu” pubblicato da IGU nel gennaio 2020. Quindi Bingo: se puoi prevenire la tua salute avendo un sistema immunitariopiu alto e non avendo quelle malattie croniche più prevalenti hai una protezione molto rigida contro i virus, le coronas in particolare Covid-19 insieme ad altri. I medici affermano sempre, scrive che le misure preventive sono la pietra miliare per alleviare qualsiasi problema di salute, anche se non hanno affatto. Se la corsa fosse trasformata in una medicina, sarebbe solo una medicina che potrebbe curare, essere usata ogni giorno senza effetti collaterali contro tutte queste migliaia di malattie conosciute e sconosciute, come Covid-19.

Cosa possiamo fare in questo periodo nuvoloso quando Covid-19 ha preso miliardi di prigionieri a casa o ricoverati in ospedale ancora peggio uccisi centinaia di migliaia e ha il potenziale per peggiorare molto, presumibilmente uno non ha avuto virus e si è rivelato positivo? Continuiamo a correre, se sì come?

Dopo un allenamento pesante o una post maratona, i tuoi depositi di glicogeno saranno esauriti. Ciò può ridurre il normale funzionamento del sistema immunitario. Se ti esponi subito dopo la tua intensa corsa, hai un rischio maggiore di contrarre la malattia.

Dall’altro lato c’è una forte connessione tra esercizio fisico regolare e un forte sistema immunitario. Pertanto, non è necessario smettere di funzionare completamente. Tuttavia, le palestre non sono sicure a causa della raccolta di persone. Mentre la pandemia di coronavirus continua a diffondersi, causando il rinvio e la cancellazione delle gare, e di molti altri grandi eventi.

David Nieman, Dr.PH., professore di salute presso la Appalachian State University afferma che il suo piano migliore per correre in questo momento è uscire per una corsa da solista e godersi la vita all’aria aperta, in aree non affollate. E prova a programmare la tua corsa quando sai che i sentieri saranno meno affollati.

Inoltre, le persone potrebbero avere paura di correre nelle giornate più fredde per paura della malattia, ma non è vero; non ci sono dati che ti ammaleranno davvero di qualsiasi agente patogeno respiratorio quando corri con tempo freddo, dice Nieman.Avere 30 o 60 minuti di attività da moderata a vivace può aiutare il sistema immunitario a tenere a bada i virus. Assicurati di sapere cosa sta succedendo nella tua zona e se ci sono restrizioni o auto-quarantene obbligatorie. E, se sei malato o a rischio di diffusione del virus, non dovresti uscire: la preoccupazione maggiore è diffonderlo a coloro che sono ad alto rischio, come gli anziani o immunocompromessi.

ABD Hastalık Kontrol Merkezi (CDC)’ye  göre, COVID-19 (CoronaVirus Disease-19) esas  olarak kişiden kişiye enfekte olmuş bir kişi tarafından, öksürük ve hapşırma ile solunum sırasındaki damlacıklar yoluyla yayılıyor. Kuluçka süresi yaklaşık 2-14 gün. Bununla birlikte, insanların belirli bir hastalık semptomlarına sahip olduklarında çok bulaşıcıdır. Virüs tarafından kontamine olan bir nesneye veya yüzeye dokunduktan sonra kendi burnunuza ve ağzınıza dokunulduğunda enfekte eden bir solunum hastalığıdır.

Yeryüzünde yaşayan 7.5 milyar üzerinde tüm insanları sağlık-ölüm, finansal, sosyal ve psikolojik olarak etkileyen bir olay olarak yıllarca hatırlanacak Covid-19 ile ilgili ana bilgiler bunlar.

Bu olay DSÖ tarafından ilan edillen bir pandemi ; en zeki ve güçlü olarak kabul edilen insanların bile kafaları karışık, kayıp ve korkmuş; yapay zeka ve genleri değiştirme araştırmaları yapan trilyon dolarlık büyük firmalar; Mars’a gitmeyi planlayan, birbirlerine karşı mangalda kül bırakmayan sözde büyük ve gelişmiş devletler de çaresiz durumdalar. İnsanlık, SARS, MERS vb. virüs saldırılarını daha önce yaşamış olduklarından  ve bu ve benzeri komplo teorilerine dayanarak yapılan filmlerde böyle bir olayı beklemekte idi yıllardır.  Buna rağmen insanlık bu olaya çok  hazırlıksız yakalandılar.

Aşılanmak, ilaç almak, hastanelerde tedavi olmak, bu virüsleri karşılamak için bilinen ve tavsiye edilen tek yöntem gibi görünüyor. Ancak sorun, birçok nedenden dolayı virüsler aniden ve çoğunlukla mutasyona uğramış beklenmedik bir formda ortaya çıkmaktalar ve çıkacak olmalarıdır.  Mutasyon nedeniyle basit bir grip  için bile insanlara her yıl farklı aşılar yapılmakta.

Peki ne yapılmalı?

Yeni  yayınlanan “Sağlığa Koş” kitabımda bahsettiğim gibi, bağışıklık sistemimizi güçlendirmeliyiz, böylece bu tür pandemiler, salgınlar öncesinde ve sırasında fiziksel ve psikolojik sağlığımızı güçlendirmemiz gerekmektedir.

Edinilen bilgilere göre göre Covid-19’dan en çok etkilenen insanlar yaşlılar, sigara içenler, kronik hastalıklara, hipertansiyon, kalp problemleri, diabetus mellitus’a sahip olup bağışıklık sistemleri daha düşük olanlar…

Öncesinde koşmadan kastedilen, bağışıklık sistemimizi güçlendirmek anlamına gelmektedir. Birmingham Üniversitesi Enflamasyon ve Yaşlanma Enstitüsü müdürü ve konu ile ilgili araştırmanın ortak yazarı Prof Janet Lord şöyle yazmakta: “Bağışıklık sistemi 20’li yaşlarımızdan itibaren yılda yaklaşık% 2-3 oranında azalıyor, bu yüzden daha yaşlı insanlar enfeksiyonlara, romatoid artrit gibi hastalıklara ve potansiyel olarak kansere daha duyarlıdırlar. “Bisikletçiler 70 veya 80 yaşında değil 20 yaşında bir bağışıklık sistemine sahip oldukları için anlamına geliyor tüm bu sorunlara karşı ilave korunma sağlamaktalar.”

Koşu ve egzersiz, diyabet, hipertansiyon, kalp hastalıkları vb.  birçok yaygın  hastalıkları önlemenin en iyi yoludur. Bunlar, Ocak 2020’de IGU tarafından yayınlanan “Sağlığa Koşu” kitabımda ayrıntılı olarak araştırılmıştır. Bingo! Yüksek bağışıklık sistemine sahip olmak ve bu en yaygın kronik hastalıklardan korunmuş olmakla tüm , virüslere, özellikle de Covid-19’a karşı çok sağlam bir korumaya sahip olmak anlamına gelmektedir. Doktorlar her zaman, önleyici tedbirlerin, herhangi bir sağlık sorununu hafifletmek hatta hiç hasta olmamak için kilit taş olduğunu söylüyor. Koşmak bir ilaca dönüştürülürse, Covid-19  gibi bilinen ve bilinmeyen bu binlerce hastalığa karşı her gün kullanılabilecek, herhangi bir yan etkisi olmayan, kullanılabilecek tek çare ilaç olurdu.

Covid-19’un milyarlarca kişiyi evlerinde, hastanelerde esir aldığı daha kötüsü yüz binlere ulaşan ölümlere  neden olduğu en kötüsü de çok daha fazla hasar verebilecek bir potansiyele sahip olduğu bu kara bulutların üzerimizde dolaştığı  dönemi virüs alıp almadığı belli olmayan ya da pozitif olanlar ne yapabilir? Halen koşmaya devam etmeli mi, evet ise nasıl?

Yoğun ve ağır  egzersiz veya maraton sonrasında iseniz, glikojen depolarınız tükenmiş olacaktır. Bu, bağışıklık sisteminizin normal çalışmasını azalmaya neden olmuş olacaktır. Böyle yoğun koşudan kısa bir süre sonra coronaya maruz kalırsanız, hastalığa yakalanma riski daha yüksektir.

Diğer tarafta düzenli egzersiz ile güçlü bir bağışıklık sistemine sahip olmak arasında güçlü bir bağlantı vardır. Bu nedenle, tamamen çalışmayı bırakmak zorunda değilsiniz. Ancak, spor salonları insanların toplanması nedeniyle güvenli değildir. Koronavirüs pandemisi yayılmaya devam ederken, koşular  ve diğer birçok spor olayı  ertelendi, ertelenecek.

David Nieman, şu anda koşmak için en iyi planın yalnız koşuya çıkmak ve kalabalık olmayan alanlarda dışarıda gerçekleştirilmesi gerektiğini söylüyor. Ve koşularınızı parkurların daha az kalabalık olacağı zamanlara göre düzenlemenizi öneriyor.

Ayrıca, insanlar hastalık korkusu nedeniyle soğuk havalarda koşmaktan korkabilirler, ancak bu doğru değildir; Nieman, soğuk havada koşarken gerçekten herhangi bir solunum yolu patojeninden hastalanacağınıza dair bir veri olmadığını söylüyor.

30 ila 60 dakikalık orta ila canlı aktivite, bağışıklık sisteminizin virüsleri uzak tutmasına yardımcı olabilir. Bölgenizde neler olup bittiğini bildiğinizden ve herhangi bir kısıtlama veya zorunlu kendi kendine karantina olup olmadığından emin olun. Ve eğer hastaysanız veya virüs yayma durumunda iseniz hiç dışarı çıkmamalısınız- bu konuda en  büyük endişe, yaşlı veya bağışıklığı düşük yüksek risk grubuna virüs bulaştırma ve yayma riskidir.

Running and Coronas

According to Centers for Disease control (CDC), COVID-19 spreads mainly from person to person through respiratory droplets, produced by an infected person by coughing and sneezing; with an incubation period around 2-14 days. However, people are most contagious when they are most symptomatic. It is a respiratory disease be infected by touching an object or a surface which is contaminated by the virus and touching your own nose and mouth.

These are the main points about the Covid-19 that will be remembered over the years as one of the most influential event over health-death, financial, social and physiological issues for whole human being living over 7.5 billions.

It is a pandemic event and declared so by WHO; people even accepted  most intelligent and powerful ones are confused, at lost and frightened. Humanity has been expecting such an event based on what we have experienced before with SARS, MERS etc. viruses attack and taken place in many movies. Even so people get caught without getting prepared.

Being vaccinated, taking medicines, being treated in hospitals seems the only known and advised methods for meeting these viruses. But the problem is viruses for so many reasons come up suddenly and unexpected form, mostly being mutated. Even for a simple flu, people getting different shot every year because of mutation.

So what should be done?

As I have mentioned my new book “Run toward Health” we have to strengthen our immune system thus supporting our physical and psychological health by running way before and during this kind pandemics, epidemics.

According to the news the most affected people from Covid-19 are those who have lower immune-system by age, smokers, chronic diseases, hypertension, heart problems, diabetus mellitus…

Running before means strength our immune system. Prof Janet Lord, director of the Institute of Inflammation and Ageing, at the University of Birmingham, and co-author of the research, said: “The immune system declines by about 2-3% a year from our 20s, which is why older people are more susceptible to infections, conditions like rheumatoid arthritis and, potentially, cancer. “Because the cyclists have the immune system of a 20-year-old rather than a 70- or 80-year-old, it means they have added protection against all these issues.”

Running and exercise is the best way to prevent many well known and spread diseases such as diabetes, hypertension, heart diseases etc. These are well covered my book “Sağlığa Koşu” published by IGU in January 2020. So Bingo: If you can prevent your health by having high immune system and not having those chronic diseases most prevalent you have very rigid protection against viruses, coronas especially Covid-19 together with others. Medic-people always says, writes that preventive measures is the key stone for alleviating any health problem even not having at all.  If running were turned into a medicine, it would be only medicine that might cure, be used every day without any side effects against all of these thousands diseases known and unknown, like Covid-19.

What we can do this cloudy period when Covid-19 have taken billions prisoner at home or hospitalized even worse killed hundred thousands and have potential to make much worse, presumable one did not get any viruses and tested positive? Do we still keep running, if yes how?

If you are after a heavy work out or post marathon, your glycogen stores will be depleted. This can reduce the normal functioning of your immune system. If you get exposed soon after your intense running, you are at a higher risk of contracting the disease.

On the other side there is a strong connection between regular exercise and having a strong immune system. Therefore, you don’t have to quit running completely. However, gyms are not safe due to gathering of people. While the coronavirus pandemic continues to spread, causing running races—and many other large events—to be postponed and canceled.

David Nieman, Dr.PH., health professor at Appalachian State University says that he best plan for running right now is to go out for a solo run and enjoy the outdoors, in noncrowded areas. And, try timing your run for when you know the trails will be less crowded.

Additionally, people might be afraid to run in the colder weather for fear of illness, but that’s not true; there is no data that you will get sick from really any respiratory pathogen when running in cold weather, Nieman says.

Getting in 30 to 60 minutes of moderate to brisk activity can help your immune system keep viruses at bay. Be sure you know what’s going on in your area and if there are any restrictions or mandatory self-quarantines. And, if you’re sick or at-risk of spreading the virus, you shouldn’t go out—the bigger concern is spreading it to those who are at high risk, such as the elderly or immunocompromised.