Kategori: running-spor

Koşu İlacı ile Tedavi

Sağlık ve uzun yaşam konusunda, koşu yapmak kadar büyük ve yararlı olabilecek ne diyet,ne ilaç, ne gen tedavisi, ne ameliyat, ne ilaç niteliğinde olmayan aktar malzemeleri ne de kök hücre tedavisi yoktur. Eski olsun yeni olsun tüm araştırmalar -fakat yeni olanlarda daha etkin ve yüksek güvenirlikte- düzenli koşu ve egzersiz yapmak kanser, diyabet, kalp hastalıkları, yüksek tansiyon ve demans başta olmak üzere tüm hastalık risklerini azaltıcı etki yaptığını ortaya koymakta. Basitçe söylemek gerekirse koşmak ve egzersiz her derde deva bir ilaçtır.

Dünyanın en öldürücü hastalıkları, koroner kalp hastalığı (CAD) , inme-felç (stroke), solunum hastalıkları, KOAH, kanser, diabetes, Alzheimer, İshal, tüberküloz (hala) ve siroz olarak sıralanıyor 2017 verilerine göre. Bu hastalıklara kimi bölgelerde yoksulluk ve kötü çevre şartları, kimi bölgelerde zenginlik ve rahat neden olmakta. Aslında önlenebilir çoğu, hastalık süresince de genelde ilaç ve diğer tıbbi müdahaleler ile iyileştirmeye doğrusu hayatta tutmaya çalışılır, düşük yaşam kalitesinde bile olsa. Bu evreler çok acılı, acıklı ve masraflı olur hasta olana da akrabalara da, ülkeye de, dünyaya da.

Bu hastalıklarla bağlantılı olarak ya da kendi başlarına ilaç kullanmadan sadece egzersiz ve koşu ile halledilebilecek en yaygın tıbbi durumlar, klasik bir deyişle “Top 10” şu şekilde sıralanmış literatürde:

  1. Yüksek Tansiyon
  2. Kolesterol Dengesi
  3. Tip II Diabetes
  4. Depresyon
  5. Kalp Hastalıkları
  6. Ansiyete
  7. Arthritis
  8. Osteoporosis
  9. Fibromiyalji
  10. Grip ve Soğuk Algınlığı

Bunlara ilave olarak egzersizle tedavi edilebilecek durumlar topuk ağrıları, kronik bel ağrıları, fıtıklar, siyatik şikayetleri, boyun ve omuz sorunları, obezlik vb gibi uzayıp gider.

Bunların yaygınlığı ve sıralaması yıldan yıla değişebilir; fakat yaygınlık için genel olarak %100 diyebilir miyiz? Bence evet, en azından her kes yılda en az bir kere grip ya da soğuk algınlığı geçirir. Kolesterol desen zaten yeni belirlenen kriterlere göre herkesin ilaç kullanması isteniyor. Diabetes denen şeker hastalığı da öyle. Dizi, beli ağrımayan, özellikle 50 yaş üzeri osteoporosis ya da arthiritis teşhisi konmayan kaç kişi tanırsınız. Ya depresyon, ansiyete, bu devirde bu kalabalık şehirlerde yalnız başına kalan, gelecekten ümitsiz sekiz milyar insanın çoğunluğu.

Bu listede olsun olmasın hangi şikayetle gidilirse gidilsin, sağlık merkezlerinden mutlaka bir reçete ile çıkılır eğer ucuz kurtulup detaylı tetkik istenmezse. Bu ilaçlara ve tahlillere tonla para ve zaman harcanır. Özellikle ABD’de bir antibiyotik 100-200 dolar. Bazıları alternatif tıp diye yine ilaç benzeri maddeleri tercih eder.

Halbuki bütün bu olumsuzluklar için çok basit, eğlenceli, çok az masraf gerektirecek yeni bir ilaç var piyasada, insanlığın varoluşundan itibaren, egzersiz, koşma, yürüme.

Yüksek Tansiyon düzenli kardiyo egzersizleri, koşmak bunların başında olmak üzere,  ile tedavi edilebiliyor., biraz da yeme içmeye dikkat edilerek.

Kolesterol  yine düzenli kardiyo  ve güç egzersizleri ile tedavi edilebiliyor., biraz da yeme içmeye dikkat edilerek. Koşu sayesinde HDL artarken LDL ve trigliserit azaltılabiliyor.

Tip II Diabetes Haftada 5 gün başlangıçta 30 dakikalık bir yürüme, hafif koşu, daha sonra kilo verdikçe ve vücut alıştıkça isteğe bağlı daha uzun ve şiddetli koşular bu hastalığı tamamen genlere gömebiliyor.

Depresyon Araştırmalar koşu ve egzersizin piyasadaki herhangi bir anti-depresandan kat be kat fazla etkin ilaç olduğunu yazıyor. Burada da Haftada 5 gün başlangıçta 30 dakikalık bir yürüme, hafif koşu, daha sonra kilo verdikçe ve vücut alıştıkça isteğe bağlı daha uzun ve şiddetli koşular bu hastalığı tamamen genlere gömebiliyor.

Kalp  Egzersiz kalp ve dolaşım sistemi için en etkin ilaç.

Ansiyete Doğal yollardan bu dertle baş etmek istiyorsak menüye haftada 5 gün koşu eklemek yeterli oluyormuş.

Arthritis Ne kadar fazla hareket o kadar iyi sonuç, sanılanın dedikoduların aksine.

Osteoporosis(Kemik erimesi) Yaşlandıkça kaçınılmaz olarak gelen bu dert için kemik yoğunluğunu artırıcı güç egzersizleri, koşu, ağırlık kaldırma en iyi ilaç, tabi ilaca erken başlayıp, kemikler cam gibi olmadan önce tedbir almak şart.

Fibromiyalji Tabi kemikler gittikçe bunlara bağlı kaslarda eskiyor ve ağrı başlıyor. Bunlar için de zamanında ve yeterince egzersiz, koşu, yürüyüş ilaç olarak her zaman için müsait.

Grip ve soğuk Algınlığı “Çivi çiviyi söker”. Bu duruma düşmeden yapılacak egzersiz, soğuk hava koşuları zaten grip önleyeceği gibi, eğer bir şekilde virus kapılmış ise yine ama bu sefer belki kapalı bir alanda koşu ve egzersiz, virüslere karşı en etkili ilaç.  Zaten grip ya da soğuk algınlığı için sadece belki burun akması ya da ağrıya karşı klasik ilaçlar verilir. Ancak koşarak bu hastalıklar, çok ileri dereceye getirmemiş isek, tedavi görebiliyor.

Koşu şurup ya da hap şeklinde  düşünülürse, bu kadar yaygın hastalık artı bunlardan çok daha fazlası daha az bilinen sorunların tümüne için verilebilecek, her gün kullanılabilecek  yegane ilaç oluyor. Örneğin şeker hastalarına verilen ilaç farklıdır, tansiyona ayrı, kolesterol farklı, tüm hastalıklarda bir ya da birde fazla ilaç yazılır. Çevremde günde 20-30 çeşit ilaç kullanan kişileri görüyorum Halbuki koşu hapı tüm sorunlar için tek. Diğer taraftan tüm kimyasal ilaçların prospektüsüne bakın onlarca yan etki; bir organ tedavi edilmeye çalışılırken diğeri bozuluyor. Tek yan etkisi olmayan deva : KOŞMAK…

Bu yazıda genel olarak yer verilen koşu ilacının her hastalık için detaylı etkileri, yan etkileri ayrı ayrı incelenerek bu sitede yayınlanmaktadır. Ankara 12 Mayıs 2018

EpiGenetic-Koşma-Yaşam Kontrolü

Mevcut Genetik Yapımız-DNA yapısında bulunan genlerin işlevsel hale gelip-gelmediğini ya da nasıl çalıştığını inceleyen ve bu konularda aktif rol almaya çalışılan Biyoloji-Genetik-alt bilim dalı olarak tanımlanmakta, EpiGenetik.

Bu tip yeni kavramlarda sürekli etimolojik kökene bakmak konuyu daha baştan anlamaya yardımcı olmakta: “Epi-” öneki Türkçe tıp sözlüklerde üstünde, üzerinde olarak geçmektedir. Ancak yabancı kaynaklar ve özellikle bu konuda çalışma yapan EpiGenetic üzerine kitapları ve yayınları bulunan Prof. Nessa Carey EPİ önekinin Yunanca “on, in addition to, as well as” gibi bir kök anlama geldiğini yazmakta. Ona göre  “epigenetics” genetik olarak bir olay tam olarak açıklanamadığında ilave olarak devreye giren başka bir özellik olarak tanımlanabilir.  

Bu konu bundan sonra gelecek hastalık ve koşu dizileri için temel oluşturması ve tümü üzerinde etkileri olacağından, bilimsel bir dilden çok basit, temel kavramlarla ilgili kısa bilgiler de yararlı olacaktır.

Bilindiği gibi hücre her insanı oluşturan temel yapı taşı. Bu vücut içinde oluşturulacak tüm faaliyetler için gerekli direktifler hücre çekirdeğinde bulunan bir kimyasal DNA- deoxyribonucleic acid, üzerinde yazılıdır. Biz insanların DNA’sı yaklaşık üçmilyar harf-nükleotid çiftinden oluşmakta.

Bu harfler yanyana gelerek bizim gelişmemizi, gerilememizi, hastalanmamızı, tipimizi, psikolojimizi kısaca yaşam yönergemizi belirliyor. Sadece insan mı? Hayır, tüm canlılar bu temel üzerine oluşmuş ve türler arasındaki farklılıklar çok fazla değil.

Bu üçmilyar harf-nükleotid 20.000+ sayıda gen oluşturmakta. Genler artık harflerden kelime ve cümleye geçişe benzetilebilir. Bu cümleler yaşamın sürmesi için gerekli proteinleri kodlamakta. Hücreler bu genlere göre gerekli ya da gereksiz proteinleri üretmekte. Bu proteinler hücrelerimizin ve organlarımızın yapı taşlarını oluşturmakta, deri, saç oluşumu, hemoglobin, vücut işlevlerini kontrol eden hormonlar, hep bu proteinler sayesinde oluşuyor.

Burada dikkat çekici bir nokta: İnsan vücudu yaklaşık 70-100 trilyon hücreden oluşmakta, yapıya, vücudun büyüklüğüne göre ve her hücredeki DNA birbirinin aynısı, aynı harflerden oluşuyor. Ancak beyin hücresi beyini, deri hücresi deriyi, göz hücresi gözü oluşturuyor. Bu konular halihazırda çok karmaşık ve üzerinde çalışılan milyonlarca proje ile her gün yeni bir keşif yapılıyor. Moleküler Biyoloji ve Genetik olarak sınıflanan Biyoloji alt dalında çeşitli alt disiplinlerde ve spesifik olarak özel konularda araştırmalar yapılıyor.

EpiGenetik devreye girdiğinde bu genlerin kontrol edilme disiplini ortaya konulmaya çalışılıyor.Diğer bir değişle her hücrede bulunan bu 20.000+ genin açılıp işlevsel hale gelmesi ya da sessizce durup beklemesi yönetiliyor. Bu nasıl başarılıyor? Bir aleti çalıştırmak için düğmesine basıp açıp kapatabiliyoruz. Vücudumuzda da böyle düğmeler olsa diye bazen düşünmez miyiz, bir gürültü duymak istemediğimizde ya da bir acıdan kurtulmak için, ya da şişmanlamamak için? Aslında  genlerimizi istediğimizde açmak istemediğimizde kapatmak mümkünmüş. Nasıl? EpiGenetik sayesinde: Ne yediğimiz, nerede yaşadığımız, kimlerle temas ettiğimiz, uyku düzenimiz ve en önemlisi seçtiğimiz yaşam şekli, EGZERSİZ yapan aktif bir olmak, ya da koltuklara yapışıp TV, şimdilerde ipad bağımlılığımız, SİGARA ve diğer kötü alışkanlıklarımız. Bütün bunlar genlerimizin açılıp kapanmasına neden olacak kimyasal DNA modifikasyonu nedeni olarak bulunuyor son araştırmalarda. Daha bir yıl öncesine kadar dayatılan şeker hastası oldunuz bundan sonra ilaç ve kontrol üzerine yaşamanız gerekli diyen tıp biliminde Prof. Canan Karatay tarafından getirilen “diyabet (şeker) ve kanser hastalığının bilinenin aksine genetik değil, yanlış beslenme ve zararlı besinlerden dolayı ortaya çıkar” yorumu EpiGenetik açısından milyonların yaşamını etkileyen doğru, cesur ve bilimsel çıkışlardandır. Alzheimer, Kanser ve daha bir çok yaygın hastalıkların, yine benzer şekilde normal ve sağlıklı durumundan çıkarılan genlerin devreye girmesi ile oluşmakta olduğu son araştırmalarda ispatlanmış bilimsel gerçeklerdir.

EpiGenetik sayesinde şimdilerde sekiz milyara dayanan insanoğlunun her biri benzersiz kılınmıştır, hatta tüm DNA yapısı birebir aynı olan tek yumurta ikizleri bile farklı yapı, hastalık ve yaşam sürecine sahiptir. Bunun anlamı doğduğumuzda bizim ana-babamızdan gelen genlerle alnımıza yazılı olduğunu düşündüğümüz, kaçınılmaz olarak, kalp, şeker, kanser hastalığına tutulacağımız, psikolojik durumumuz, yaşam süremizin artık bir kader olmadığı, EpiGenetik sayesinde bunları kontrol altına alabileceğimiz, kötü durumları ortadan kaldırarak olumsuzlukları olumlu hale çevirebileceğimiz, bunu da önce kendimiz sonra çevremizle ilgili alacağımız karar ve uygulamalarla başarabileceğimiz ortaya konulmaktadır. İnsanoğlu en azından teorik olarak  kanser, obezite, yaşlanmayı yavaşlatma gibi konuların elinde olduğu, olacağı bir dönemden geçmekte, daha ötesi ise bunların iyi yönde ve istediğimiz biçimde yönlendirme tekniğine erişmesi.

Prof. Carey tarafından verilen bir benzetme ile olay çok daha basit bir hale getirilebiliyor: Yaşam elimize verilen bir senaryo; hücreler, DNA, genler, vb aktörlerimiz.  Bu senaryo ile eskiden çekilen bir filmin 30 yıl sonra başka bir yönetmen ile çekilmiş halini karşılaştırıyor. İlkinde renksiz, siyah-beyaz çok daha farklı bir film, ikincisinde artisler, renk, manzara, efektler tamamen farklı bir film, senaryo birebir aynı. Burada yönetmen biz oluyoruz ve konulan en son araştırma bulgularına göre yaşamımızı renklendirip güzelleştirmek için çok basit iki seçenek kalıyor:1. Spor Yap-Koş-sağlıklı Ye-Çevreni Temizle  2. Ye-İç-Yat-Sonucuna Katlan

Epigenetic Etkiler
Tüm bunlardan daha önemli bir konu da “epigenetic” olarak elde edilecek ve aktarılabilecek özellikler. Genlerin işlev yapma sırasında etkilendikleri çevresel ve rastlantısal anahtarlamalar ile genotip aynı olmasına rağmen fenotip değişimler, nesilden nesile de aktarılabilmektedir. 

Bunun konumuz üzerinde yorumu ise: Doğuştan aktarılan DNA yapımız ve genlerimiz bizim yapımızı, hastalıklarımızı, zekâmız, diğer biyolojik ve buna bağlı psikolojik oluşumumuzu şekillendirirken, ilave olarak yaşam biçimi, yediğimiz-içtiğimiz, çevremiz ve diğer bilinmeyen rastlantısal etkilerle bu genlerin işlevi sırasında oluşturacakları değişiklikler hem bizim yaşantımızı etkilerken, bizden sonraki nesillere de aktarılabilmekte olduğu. Altmış yaşından sonra bile spora başlansa, 60 yıllık DNA’mızın “Gen expression-Gen İfadesi” değişebilmekte, yani bu yaştan sonra yıllar içinde oluşan biyolojik ve buna bağlı psikolojik yapımız değişebilmektedir. Bu değişim spor yapma ile oluşuyorsa çok olumlu yönde olmakta, beyinde yeni nöron yapıları oluşmakta, kalp kasları, diğer kaslar, kemik yapısı, endokronolojik oluşumlar hep olumlu yönde gelişmektedir. 

Altmış yaşında elde edilebilecek bu olumlu kazanımlardan daha önemlisi ise henüz  potansiyel anne-baba konumunda olan gençlerin egzersiz-koşma ile elde ettiği epigenetic yapıyı çocuklarına aktarabilme şansı; kendi anne-babadan hasbelkader gelen genlerin bir kader olarak kalmayıp hem kendi yapımızda hem de gelecek nesillerde değiştirilebilmesi.  Bu durumda bilimsel gelişmeler ve araştırmalar spor yapma-koşma-egzersiz işlevini artık kişinin kendi bileceği iş olmaktan çıkarıp gelecek nesiller için mevcut DNA’mızın geliştirilmesi ve çocuklarımızın daha sağlıklı olması için bir gereklilik olarak önümüze sürmektedir. 

Kısaca spor-egzersiz yapmakla: Kendi biyolojik ve psikolojik yapımızı olumlu yönde değiştirebilme olanağı, gelecek nesillere düzeltilmiş fenotip oluşturabilecek epigenetic yapı aktarmayı, hâlen çocuklarımız varsa yine sporla epigenetic yapılarını değiştirebilmeyi ve bu noktadan itibaren artık kaç nesil gelecekse hepsinde etki bırakmayı, ister kalp, ister şeker, isterse psikolojik hastalıklar; OKB, depresyon, dementia (Alzheimer, Parkinson vb) kayıtlardan silmeyi sağlamış oluyoruz.

Egzersiz Nedir? Neden Yapılır?
Egzersiz vücutta depolanan karbonhidrat, yağ yakımı ile oluşan enerji kullanımı ile  kasların kullanılması işidir. Kabaca iki ana kategoriye ayrılabilir: Aerobik egzersizler, birçok kasın katılımıyla, belli bir düzende sürekli tekrarlanan hareketler şeklinde tanımlanabilir; yürüme, koşma, yüzme, bisiklet sürme ve kürek çekme. Rezistans egzersizi ise, bir dirence karşı veya ağırlıklar yardımıyla kas kuvvetini artırmaya yönelik hareketlerdir, ağırlık kaldırma, spor salonundaki aletler, elastik bantlar ve vücudun kendisi. 

Egzersiz faydaları: Üstün form düzeyi, kalp ve solunum sistemleri (cardiovascular) kapasitesi sağlığı (aerobik); kas kütle ve direncini artırma, kas kaybını engelleme( rezistans) esneklik, kemik yoğunluğunu, olumlu ruh hali (haleti ruhiye), ayrıca depolanmayıp harcanan kalori sayesinde kilo kontrolü olarak sıralanabilir, bunlara bağlı binlerce faydaları genelleştirilerek.

Bu sitedeki daha önceki yazılarımda çok genel olarak belirtilen spor-sağlık konularındaki yazı,fikir ve yorumlara ilave olarak daha sistematik ve disiplinli bir şekilde, her türlü hastalığın  öncesinde-koruma hekimliği kapsamında, sırasında-iyileşme için, sonrasında-kayıpları karşılama, açılarından spor ve koşma ile mukayeseli incelenmesi ile faydalı bir seri oluşturmayı amaçlıyorum. İnternet sitelerinde sporun ve koşmanın faydaları hep genel bir şekilde ve tüm hastalıları kapsayacak şekilde yer almakta. Ancak bu şekilde bire bir karşılaştırmada daha bilimsel, odaklı ve güncel yazılarla elde edilebilecek faydalar ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Bu kapsamda gelecek yazı başlıkları şimdilik:
–Alerjilerden Koşarak Kurtulma
–Dizler ve Koşu-1
–Dizler ve Koşu-2
–Kalp Sağlığı ve Koşu
–Obezite ve Koşu
–Diabetes Mellitus ve Koşu
–Migren ve Koşu
–Yüksek Tansiyon ve Koşu
–Obsesif Kompulsif Bozukluk ve Koşu-1
–Obsesif Kompulsif Bozukluk ve Koşu-2
–Kolesterol İyi-Kötü ve Koşu
-Immune sistem ve Koşu
–Guatr-Troid ve Koşu
-Yaşlılık, Longevity ve Koşu
-Akıl Sağlığı, Alzheimer, Parkinson, Huntington ve Koşu
–Helicobacter pylori-Ülser ve Koşu
–Kas hastalıkları, Myo-pathy, Myo-sitis ve Koşu
–Beslenme-Diyet ve Koşu
-Endokronoloji ve Koşu
-Stres ve Koşu
-Uyku Bozuklukları ve Koşu
–Göz, Görme, Katarakt ve Koşu
-Okul Başarısı ve Koşu
-Yaşamda Başarı ve Koşu
-İnovasyon ve Koşu
-Motivasyon ve Koşu
-Sosyalleşme ve koşu
-Alkolizm ve Koşu
–Tembellik Hastalığı ve koşu
Yaşamkent, 20 Nisan 2018

Töbe Töbe, Bu Yaşta…

Hidekichi Miyazaki imitates the pose of the Olympic champion Usain Bolt after competing in the Kyoto Masters competition in Kyoto. Miyazaki’s time of 42.22 seconds earned him a place in Guinness World Records
Hidekichi Miyazaki, 105-year-young, imitates the pose of the Olympic champion Usain Bolt after competing in the Kyoto Masters competition in Kyoto. Miyazaki’s time of 42.22 seconds earned him a place in Guinness World Records.

105-year-old Japanese man sets new 100-meter sprint record
105-year-old man sets record by cycling more than 14 miles in an hour
100-year-old woman shatters 100 meter dash record in Chesnee 

Yer: Merzifon,
Zaman: 21. nci YY. Bazıları Mars’a adam göndermeye ve koloni kurmaya hazırlanıyor; genetik alanında geliştirilen teknolojilerle insan genomu “edit” lenerek doğuştan ya da sonradan mutasyonla gelen hastalıklar düzeltiliyor, robotlar, AI kapıda...

Merzifon çok eski bir yerleşim yeri ve genel olarak modern bir köy. Misafir kaldığım evden askeriyenin zamanında özene bezene düzenlediği; zamanla  da bakımsızlıktan bozulmuş olmasına rağmen, yine de yollarda koşmaktan daha zevkli, en önemlisi de emniyetli ve fakat kimsenin uğramadığı koşu yoluna doğru yollandım. Çevrede yer yer çam ağaçları var, koşu yolu ayrılmış, 750 metre, inişli-çıkışlı; zemin kumlu, yer yer kumlar uçmuş toprak kalmış; kısaca memleket ortalamasının çok üzerinde özellikte bir yer. Yoldan ve evlerden uzak ve çevrili bir yerde tek başına koşmanın zevki ile programımı tamamlıyorum.

Dönüşte, kaldığım ev ile koşu yeri arası altı-yediyüz metre, oradan dönüyorum. Son metrelerde gayet normal olarak (!) OTURAN ve geyik yapan iki ihtiyarın yanından geçtim, tam da eve girmek üzere iken. Arkadan “Adama bak, bu yaşta koşuyor!” cümlesini duydum, bu ikiliyi 5-10 metre geçtikten sonra. Deneyimli ve şerbetli olduğumdan genelde koşarken laf atanlara, üzerime araba sürenlere, geçmeyeyim diye baraj kurarak yürüyen tiplere fazla rağbet etmemeye çalışırım. Eskiden bunlarla uğraşırdım, ancak artık anladım ki bunun bir faydası olmadığı gibi kendime de zarar potansiyeli var; kültür bu, insanlar böyle; kabul etmek gerekir.

Bir-iki saniye ne yapayım diye düşündüm: Geri döndüm. Bakkalın önünde bir yaşlı amca oturuyor, bastonuna dayalı, gözlüklü ve kafada klasik Anadolu beresi; belli yürüme sorunu var; diğeri ayakta tipik yurdum insanı göbekli. Arkamdan ne konuştunuz diye sordum. İlk önce durakladılar, inkar edecek oldular. Sonradan benim ısrarım ve olaya alaylı yaklaşımımı hemen kavrayarak söylediklerini kabul ettiler ve “hayret nasıl duydun o mesafeden” diye de eklediler. “Amca” dedim gülerek, bir: Gıybet yapıyorsun (bu çok acı gelen bir laftır yurdum insanına, her daim başkaları hakkında konuşmalarına rağmen asla kabul etmezler), iki: Spor herkese her yaşta lazım. Yanda dikilen anladı olayı ve doğru gibilerinden bir şeyler mırıldandı. Bu dedi, evini elle gösterdi 50 metre ileride, yürüyerek gidemiyor, nefesi yetmiyor, bastonla bizden destek alarak anca arada bir gelip güneşleniyor burada. Sigara mı içiyorsun diye sordum: Evet eskiden içiyordum dedi. Belli ki KOAH, yine de her türlü sağlıksız hareketleri destekliyor: Sigara içiyor, sporu kınıyor, hiç yapmadığı, anlamadığı, genlerinde olmadığı halde. Ardından bilmiş bir şekilde yetmiş yaşında nasıl koşacaksın diye alay ediyor, kendine olan sonsuz güvenle. Hiç bir okula gittin mi diye sordum, ömründe hiç kitap okudun mu, hiç spor yaptın mı, gibi devam ettim. Tabi tüm yanıtlar geriye doğru bir kafa sallama şeklinde geliyor. Seksen yıl sadece yaşamını sürdürmüş, etrafı dumanlayarak ve eleştirerek sürekli, gıybet yaparak. Yine de iyi bir rakam, seksen yaş! Yetmiş yaşımda da koşacağım, seksen de de, senin gibi başkalarına muhtaç olmamak ve topluma daha az zarar vermek adına dedim. Ancak  Onur Caymaz “Entellektüelinden otobüs şoförüne dek herkes sonsuz özgüvenle yaşıyor artık. Ülkemde yaşadığım kırk yılın hiçbirinde bunca özgüven patlamasına tanık olmamıştım. Bunun sebebi gittikçe cahillik batağına saplanmamız sanırım. Zira bilmeyenlerin tüm bildiklerinden emin olduğunu; bilenlerin de hiçbir bilgisinden emin olmadığını biliyoruz. Bilmenin, düşünmenin doğasında var bu. İnsan bildikçe cahilliğini anlar.”   yorumu aklıma geldi bu arada, benim 2015 yılında yazdığım yazı ile birlikte. 

Dünyanın başka hiç bir ülkesinde olmayan erken yaş emeklilerin doldurdukları kahvelerde oturanları, buralarda her türlü yamuk pozisyonlarda oyun oynayanları, hatta bunu kumara çevirenleri, kapalı yerlerde sigara içmenin yasak olması üzerine, açık bir alanı cam kapama yapıp, “SİGARA İÇİLEBİLEN KAPALI ALAN” yaratan yine sadece bizim kültürün üretebildiği cinlikleri eleştirirken, bunların oturdukları yerden spor ya da başka faaliyet yaparak vaktini değerlendirenleri eleştirmeleri garibime gitmedi nedense!

Halbuki spor yapmamakla hem kendi sağlıklarına, hem etrafındaki çoluk-çocuk ve torunlarına hem tükettikleri sigara ile aile ve ülke ekonomisine, hem işgal ettikleri hastaneler ve kullandıkları ilaçlarla, normal insanların sağlık kotalarına zarar vermekte olan bu kişilerin büyük çoğunlukta olduğu bir ortamdan,  “Bu yaşta adama bak spor yapıyor” yerine: “Bu yaşta kahve köşelerinde ya da AVM’lerde boş boş oturuyor, adama bak!” diyen, yazının başındakine benzer fakat Türkçe ve “Bir Türk” diye başlayan, koskoca Kıt’alar arası İstanbul Maratonuna sadece bin kişi yerine kırk binlerin katıldığı haberlerinin yer alacağı bir kültüre geçsek daha iyi olmaz mı?
Son soru: İleride böyle bir olasılık var mıdır acaba? 

Not-1: Yorumlarınızı bu yazının altında BİR CEVAP YAZIN-YORUM kısmına yapabilirsiniz,
Not-2: Bu yazıyı sevdiklerinize “FORWARD” edebilirsiniz.

Uzun Mesafe Koşu Omurlararası Disklere Faydalı

RunningScientific Reports’da yayınlanan yeni bir araştırmaya göre insan omurlar arasındaki disklerin (intervertebral discs) belirli egzersizler sonucu güçlenebildiği, ilk defa olarak ortaya atılmıştır. Geçmişte disk dejenarasyonu belirli egzersiz türleri ile ilişkilendirilmiş ve hiç bir zaman omurga disklerinde sağlıklı bir gelişim olayı ile ilişkilendirilmemişti-birçokları için imkansız olarak düşünülen bir olgu.

Araştırmacılar “bazı yazarların disk metbolizmasının insan ömrü boyunca yapacağı egzersize anabolik olarak cevap vermede çok yavaş kalacağını öne sürmekte olduğunu belirtmekte ve fakat “bu araştırmada kadın ve erkeklerde sürekli koşu egzersizlerinin daha iyi disk yapısı ve gelişimi ile ilişkili olduğunu ortaya koymuş bulunmaktayız.” şeklinde açıklamalarda bulunmuşlardır.

Araştırmanın lideri A.Prof. Daniel Belavy (Burwood Avustralya-Deakin University, School of Exercise and Nutrition Sciences) ve arkadaşları “dokuların üzerine yüklenen yüke adapte olacağını bekliyorduk” diye yazmışlar. Omurga diskleri için ise, hangi tip egzersizin potansiyel olarak yarardan çok hasar bırakacağı konusunda yeterli veri toplanmıştır. Golf gibi bir spor için-omurganın bükülerek eğilme durumunda kaldığı- genelde disklere hasar verici yük etkisi olacağı düşünülmektedir. Bu bilgi omurlar arası disk sağlığı açısımdam hangi faaliyetlerden kaçınmamız gerektiğini belirtmekte iken, egzersiz ya da mutat fiziki faalietlerin bu riskleri güçlendireceği konusunda bilgi sunmamaktadır, diyor bu yazıyı kaleme alanlar.

Hayvan disk hücreleri ve dokuları kullanılarak disklerle ilgili olarak daha önce elde edilen veriler, disk yüklemesinin faydaya neden olabilecek bir anabolik kapı olabileceğini önermektedir. Koşu bandında yapılan koşu ve yararlı disk etkisi arasındaki ilişkiyi ortaya koyan kemirgen deneklerle oluşturulan modeller çeşitli faaliyetlerle ilgili insan diskleri arasındaki baskı verileri ilişkilendirilmiş ve Belavy ve arkadaşları “düzenli olarak ve dik bir şekilde egzersiz yapan insanların çok daha iyi disk arası doku kalitesine eriştikleri” hipotezini ortaya koymuşlar.

Disk kalitesi koşu yapanlarda sağlıklı fakat aktif olmayanlara göre daha yüksek T2 süresi ile belirlenmektedir. Dahası, hangi tip aktivitelerin disklere faydası olduğunu anlamak için fiziki faaliyet ve omurlararası disk kalitesi arasındaki ilişkiyi ortaya çıkardıklarını belirtiyor, araştırmacılar.

Beş senenin üzerinde bir sürede, 25 ve 35 yaş arası kadın- erkek bir grup araştırmada kullnıldı (n=79). Bunlar spor yapmayanlar (24) haftada 20-30km jogging yapanlar ( 30) ve 50km üzeri koşanlar (25) şeklinde gruplardan oluşmakta idi. Bu araştrımada klasik cinsiyet, vücut kitle indeksi ile birlikte T2-süresi ölçümü ile birlikte bel bölgesi (lumbar) kas yapısı izlendi.

Hayvan deneklerle yapılan çalışmadaki anabolik omurlararası disk sonuçları ile karşılaştırılarak, araştırmacılar jogging ve uzun-mesafe koşucularının aktif olmayan gruba göre önemli bir büyüklükte olmak üzere daha yüksek T2-süresi ile belirlenen daha iyi sıvı ve glikozaminoglikan oluşturdukları gözlendi. Uzun-mesafe koşucuları nın ayrıca , joggerslara ilave olarak vertebra gövdesine göre daha büyük omurarası disk yüksekliğine, L3/L4 arasından L5/S1 arasına kadar ölçülen bir özelliğe sahip oldukları ortaya çıkarıldı.

İlginç bir şekilde, koşu, koşmak omurga üzerine sürekli yük bindirmekte ve bu da genel olarak omurga alt kısımlarında disk bozukluklarına neden olduğu söylenmekte iken, bu çalışmada ise koşucular aktif olmayan deneklere göre çok daha sağlıklı omurlararası disk özelliği göstermenin yanında bu etki alt bölgelerde en fazla rastlanan bir durum olarak ortaya çıktı. Araştırmacılar tarafından bu durum koşu esnasında vücut ağırlığı nedeni ile sürekli omurgaya yük bindirilmesinin gerçekte omurganın alt bölgesindeki diskler için yararlı etki yapabileceği şeklinde değerlendirildi.

Araştırmacılar bu çalışmanın egzersiz protokollerinin ve fiziki aktivite profilelerrinin insan omurlararası disk anabolizması etkisinin daha iyi belirlemesi için “ilk adım “olarak değerlendirmişlerdir. ..Merzifon,17 Kasım 2017

Tercüme: Spinalnews International 21 April 2017

Not-1: Yorumlarınızı bu yazının altında BİR CEVAP YAZIN-YORUM kısmına yapabilirsiniz,
Not-2: Bu yazıyı sevdiklerinize “FORWARD” edebilirsiniz.

Eymir Göl Koşusu

Ankara’nın koşucularının heyecanla bekledikleri an sabahın erken saatlerinde Eymir’de başlayacak bir tur demektir; mevsime göre kâh karanlıkta, kâh sıfırın epey altı soğuklarda.  Koşu şekilleri oluşturulmuştur çoktan:  Çalışanlar için  hafta sonu oluşturulan gruplar,  bazen arkadaşlarla, bazen hemen orada oluşturulan birliktelikler ve bazen de  tek başımıza, kimi zaman buz tutmuşken, kimi zamansa Eymir’in meyve ağaçları çiçeklenirken ama çoğunlukla hep erkenden gölün kıyısında buluruz kendimizi. Yabancılar sanki daha bir önem veriyorlar ve koşuyorlar. Fakat hangi şekilde olursa olsun mutlaka çok erken koşmak gerekir: Öğleye doğru akın akın piknik yapmaya yada ille de tüm yolu kaplayacak şekilde yayılarak gezmeye gelenler,  gruplar halinde bisiklete binmeye çalışanlar ve nasıl bir zevk ise araba ile tur atmaya gelenlerin kurdukları barajlara takılmamak için. Hangi kapısından başlanırsa başlansın, 10.5 kilometrelik parkuru tamamlamadan Eymir’den çıkamayız; zaten arabamızı park ettiğimiz yere erişmek için en az bir tur atmak gerekir.

eymir6

Ankara’nın sporcuları yine iyi bilirler ki, Eymir bu kentin tüm sakinlerine ama en çok da kendilerine ayrılmış özel bir köşesidir. Gölü ve onu çevreleyen patikaları arşınlamak bizler için sadece bir hedef değil aynı zamanda bir ayrıcalıktır da. Başkaca da bir güzelliği, koşu imkanı yok gibidir bu kocaman ve baş şehirde;  ODTÜ tarafından oluşturulmuş bu cennet olmasa…

İşte bu yüzden Eymir’e sahip çıkmak, doğasının bütünlüğünü korumak, hepimiz için bir yaşam alanı oluşturan gölün ve çevresinin yapılması planlanan yollarla dokusunun bozulmasına karşı hep orada olacağımızı göstermek için EymirGöl Maratonu’nda buluşuyoruz, 12 Kasım Pazar sabahı, ORDOS tarafından organize edilen bu olay için.

Eymir Gölü çevresi bir tur yaklaşık 10.5 K, iki tur 21K ve dört tur 42K olarak tam bir hazır parkurdur; yükseltiler de fazla değildir: Bir turun yaklaşık yükseklik kazanımı 100 metre olarak saatimde hesaplanıyor.  Bu nedenle her türlü koşu organizasyon için büyük kolaylık sağlar.

Aynı gün, 12 Kasım, İstanbul Maratonu (Gerçi Türkiyenin en büyük maratonu olarak lanse edilen bu olaya katılımda çok az ve yıl geçtikçe bu sayı düşüyor, özellikle de Türk Bayan Maratoncu erimiş) 1  ve olayın çok geç organize edilip duyurulması nedenleri ile katılımın çok fazla olması beklenmiyor; butik tarzı bir koşu olacak. Önce saat sekizde maraton  onda yarı-maraton ve on birde ise son olarak 10K yarışları başlayacak. Kayıt olup, koşu numaralarını aldıktan sonra benim katılacağım yarı-maraton için bekliyorum. Yirmi gün önce Kapadokya Ultrada 60K koştuğum için yarı maraton daha mantıklı; zaten yine geç haber alındığından maraton için hazırlık fırsatı olmadığından zorlamamak gerekli diyor uzmanlar. Yaklaşık otuz kişi var her yaştan.
1  İstanbul Maraton Katılım:  Erkekler: Başlayan 1620, Bitirebilen : 1483, TUR:1067, Yabancı 416 –  Kadınlar: Başlayan 268, Bitirebilen : 222, TUR:82, Yabancı.140.

Gerek çapı, gerek bilinirliği gerekse yeniliği nedeni ile koşu derecesi ve seyri fazla önemli olmadığından koşu detaylarına fazla girmek istemiyorum. Zaten önde gelen atletlerin İstanbul’da olması nedeniyle fazla iddialı ve sürükleyici koşucular görünmüyor ortalarda. Hava da çok müsait koşmaya. Ne güzel: Sakin, huzurlu bir koşu olacak gibi. Çıkıştan hemen sonra en önde oluşturduğumuz üç kişilik grupla 6-7 kilometre gidiyorum. Sonra bizim gruptaki bir genç ileri atılıyor ve ilk tur sonunda dördüncü pozisyonda önlerdeyim. İkinci turda ilk turda önde gidene yetişiyoruz baştan beri koşu arkadaşım kalan genç kızımızla. Yarış sonuna doğru yanımdaki gence yol veriyorum ve fazlaca bir ölçüm teknik ve doğruluğu bulunmayan yarışı iyi bir derece ile ve çok rahat bir şekilde bitiriyorum. Artık uzun kilometreler koşmuş biri olarak bu mesafeler fazla görünmüyor gözüme: Sadece yirmi kilometre mi? Geçerken bir koşayım antrenman olur diye hava atabiliyorum kendi kendime tabi. Bu arada dört yıl önce koşmaya, henüz yeni başladığım dönemde; 10K nasıl koşulur diye endişe ederken, nasılda uzun ve zor bir olay olarak gözüme büyüttüğüm geliyor aklıma, yarı-maraton denince… Ankara, 12 Kasım 2017…

!!!!!!!!!!!!!   Ana Sayfa için buraya tıklayınız   !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

 

Cappadocia UltraMarathon-2017 Running Report

We are under the Cappadocia Ultramaraton Starting Point-Arch  at 6:30 in the morning at Ürgüp, Cappadocia. The race start time is 07:00.  Two-group starts running: 60K and 110K. I will run 60K. The weather is cold 5-6 degrees and dark yet. However, due to the temperature to rise above 20 in the afternoon, I am wearing a light T-Shirt. Somebody set a fire nearby and we are getting some heat.

Ultramaraton is not only a healthy lifestyle or a longevity key, but  it is a philosophy in the developed societies (2017 Cappadocia-Ultra 114 Km from 150 people, only 45 from Turkey, while  Romania 9, Poland 8, Russia 8, France 7, Greece 7, United Kingdom 7, Belgium 6, Japan 6 ………). Cappadocia UltraMarathon: There is no such a place to run around the world: terrain, panorama, history, weather… Even the most famous ones :Spartathlon, Mont Blanc, Western State, South Africa do not have so many natural beauties according to the participants. Meanwhile, Salomon Cappadocia Ultra Trail has entered the ultra-Trail World Tour (UTWT) calendar, where the most prestigious events of the world can take place since 2017, and for that reason many foreigners have been attracted here only for running in this event.

startThe race started just on time at 07:00 sharp. We, 450 runners,  all started to climb up toward Ürgüp exit with a great joy.  The sun just rising There are quite a few tourists in Cappadocia even in this season. The baloons  already have taken off in the air in fornt of us carrying the tourists who want to  watch the sunrise over Cappadocia magical view background; what a landscape: fairy chimneys, balloons, houses carved into the rock on the sides of Urgup.

Let’s get back to race: At first, there is no fatigue yet, we are all fresh. That’s why everything looks perfect. The first stage is about 10.6 Km within the whole plan to take about 8-9 hours for myself. When we arrived the first CP (Refreshment Point) İbrahimpaşa, everyone who fascinated by the air, the scenery, the psychology of the event  telling each other that it was so good to participate the event and run in. But the climbing had not yet begun.
 49586015

When we look at the running course and altitudes, we see that all the cities have been visited as a full Cappadocia Tour. But not using the normal driving roads, instead by climbing up to the steep uphills, going dangerous downhills, passing under the rocks that are carved under fairy chimney. Up to Uçhisar there will be 15 Kilometers and two more hills are waiting. Uchisar was founded at an altitude of 1500 meters. When we come to the skirts of this hill, everyone started to walk. When we approached to CP, a delightful smell spread around. When I searched around to find the source of this smell  I saw one of the most beautiful flower gardens I’ve seen till today.

6104_Cappadocia_Tour

After having refuled and got some rest  at Uchisar CP, we set off for the third stage, which is relatively an easier one. I arrived Göreme quickly, because of the short distane abut 7 Km; what goes up must come down. But it is not flat in the ups and downs: Stoney, sandy; in some places you can only descend with the help of rope or stairs. It seems that everything goes according to plan. But, the next stage between Goreme and Çavuşin is getting to be tough because of fatigue of 30 more Km, increased temperature and terrain. And the plans starts limping. When I arrive CP in Cavusin, at Km 44,  the frustration covers by the effect of being both tired and lagging behind scheduled target time. For a moment, some cells in the cortex of my brain cast a fishing line thinking “these roads will not be ended, quit the race”. But I must complete the adventure and cannot quit now because of  so much expenses, heavy training and exercises, promises. A few meters away from Cavusin I hit the a wall, namely Akdağ means White Mountain. Mamma mia,  What on earth is that? But I have to pass over it. Running aside going up by walking is very hard.  If we stumbling on a rock or other obstacles which there are abondance around, you can imemdiately find yourselves at the bottom of the mountain. Some runners carrying skier’s batons, officially we are performing mountaineering. The climbs I thought would end up on the top of the wall but after every climb we find ourselves in front another height to climb.

capp
Clipboard01

Finally climbing finishes and I started to ascend and arrived at final CP exhausted. My PL (personel Longest) was Fifty kilometers before and run only once at Iznik ultra.  After a little bit of restig and fueled, I forced myself to get to go for final 10K with my cramp ready legs and aching feet. After a few kilometer I saw Urgup, where the finish point set up. My stomach is full of water and coke mix making slopping sounds. Suddenly I realized that the road signed as our route turning away from Urgup; that was frustrating. But finally hearing from the words from a young man running opposite us, who already finish the race and coming back to find his friends:“Hang on, last kilometer” I rejuvenated.  Last  part was downward but cobbled. When I realized that this was gonna end of the story I started to sprint and arrived the finish line, exhausted but satisfied, without having any injury, cramp. That was my new PR  as a longest run, 60K.

DSC_1894

Once more, I am very happy being  participated this nine hours, sixty one kilometer and 1800 meter climbing run  with a motto “ meglio tardi che mai” motto . 

DSC_0371
EFE_9370_1680x1120
DSC_0231_1680x1120

Cappadocia-UltraMaraton 2017 Koşu Raporu

Sabah 06:30’da Cappadocia Ultramaratonu1 başlangıç takının altındayız. Yarış başlama saati 07:00. Bu grupta iki mesafe koşacaklar bekleşmekte: 60 ve 110K, ben 60K koşacağım.  Hava soğuk 5-6 derece. Ancak öğlene doğru 20’nin üzerine çıkacak sıcaklık nedeniyle kısa kol T-shirt ile soğuktan kurtulmak için zıplarken birisi yanımdan geçerek sıranın ilerisine doğru kibar ve çekingen hamleler yapıyordu.  Yurtdışında yarışlarına katılanlar bilir:  Hem katılım çok hem de kurallara uyanlar çoğunlukta olduğundan, başlangıç düzeni için  sınıflama yapılır sür’ate göre ve her fani (varsa katılan Türkler hariç) bu çizgi ya da bölgede olaya başlar. Bizde genelde bir kargaşa ve sonradan gelenlerin omuz atarak ve “Ahmet orda mısın” nidaları ile öne atılanların çoğunlukta olduğu  bir manzara görülür. Ben de bu yeni gelen genci (40-yaşlarında) bunlardan biri zannettim, fakat daha önceki deneyimlerimden fazla da karışmayıp kenara çekildim, geçti gitti önlere.   1 Ultramaraton yarışları, maraton mesafesi 42.195Kilometreden daha uzun koşulara verilen isim.

Aykut ÇELİKBAŞ: 1 Ekim 2016 246  kilometrelik SPARTATHLON YARIŞI Bitiş Simgesi Kral LEONIDAS Heykeline Dokunuş: Ne büyük başarı & mutluluk!
Aykut ÇELİKBAŞ: 1 Ekim 2016 246  kilometrelik SPARTATHLON YARIŞI Bitiş Simgesi Kral LEONIDAS Heykeline Dokunuş: Ne büyük başarı & mutluluk!

Sonradan anladım ki bu elit sınıfı koşucu en üst seviyeden biri olarak öne geçmek, önde başlamak hakkını kullanmakta. Bunu nasıl anladım: Koşu sonrası müteakip ultralar için daha bilimsel ve etkin bir şekilde hazırlık yapabilmek maksadı ile literatür taraması yaptım ve “UltraKitap” adlı bir kitap aldım. Ve gördüm ki benim yanımdan süklüm püklüm geçmeye çalışan bu zayıf görünümlü kişi, Aykut Çelikbaş,  “Atina-Sparta arasındaki 246 kilometrelik SPARTATHLON yarışına katılmaya hak kazanan ilk Türk ve bu yarışı üst üste üçüncü kez tamamlayan kişi imiş (ki bunun olasılığı %5, yani dünyaca ünlü 100 ultracıdan sadece beşi bunu 3 kez üst üste bitirme kapasitesine sahip.)  

Bu olaydan  bir gün önceki kayıt ve faaliyetler esnasında bu tip garip(!) arkadaşlara rastlamak ayrı bir zevk. Bunlardan biri de bir hafta önce yine Spartathlon’da 246 K, 32 saatte bitiren Mert Derman: Ankyra spor klübünden beraber koştuğum arkadaşım. Kendisi mütevazi bir şekilde “recovery2” maksatlı 110 K yazıldığını söylüyor. Bir haftada toplam 356Km koşmuş olacak, arada da ilave “recovery” koşuları yapmadıysa.                                                         2 Recovery  zorlu koşuların sonrasında yapılan toparlanma koşusu 

Ultramaraton olayı sadece bir sağlıklı yaşam ya da uzun yaşamanın anahtarı olarak değil bir felsefe olarak yaşanıyor gelişmiş toplumlarda (2017 Cappadocia-Ultra 114 Km yarışına katılan 150 kişiden, sadece 45’i Türkiyeden, Romania 9, Poland 8, Russia 8, France 7, Greece 7, United Kingdom 7, Belgium 6, Japan 6………). Halbuki böyle bir koşu parkuru dünyada başka hiçbir yerde yok: Zemin, doğa, manzara, tarih, hava… En meşhur Spartathlon, Mont Blanc, Western State, Güney Afrika gibi ultramaratonlarında bile bu kadar çeşitli doğal güzellikler olmadığı katılanlar tarafından aktarılmakta. Bu arada resmi adı ile Salomon Cappadocia Ultra Trail 2017 yılından itibaren dünyanın en prestijli koşularının yer alabildiği ultra Trail World Tour (UTWT) takvimine girmeyi başarmış ve bu nedenle de pek çok yabancıyı, nispeten, çekmiş buraya.
start
Yarış başladı tam zamanında. Hepimiz, yaklaşık 450 koşucu zevkle tırmanmaya başladık Ürgüp çıkışına doğru. Güneş henüz doğuyor. Kapadokya’da epey turist var bu mevsimde bile. Balonlar güneşin doğuşunu izlemeye gelen turistleri alarak havalanmış, belki 100 tane; nasıl bir manzara: Peri bacaları, balonlar, iki tarafta Ürgüp’ün kayaya oyulmuş evleri. İlk başlarda henüz yorgunluk yok, tazeyiz. Bu nedenle de her şey mükemmel görünüyor. Kendim için yaklaşık 8-9 saat arası sürmesini planladığım koşunun ilk etabı 10.6 Km. İlk CP (Tazelenme Noktası)  İbrahimpaşa’ya ulaştığımızda havadan, manzaradan, olayın psikolojisinden etkilenerek iyi ki buraya gelmişim diyor herkes. Ancak henüz tırmanışlar başlamamış tam anlamı ile.
49586015
capp
Koşu Rotası
Clipboard01
Mesafe, CPs & Yükseklikler
Koşu rotasına ve yüksekliklere bakıldığında  Kapadokya olarak gezdirilen tüm şehirlerden geçildiğini görüyoruz. Ancak normal yollardan değil, arazide kah çıkarak, kah dik yokuşlardan inerek, kah dehliz gibi oyulan kayaların altından geçerek. Uçhisar’a kadar daha önümüzde 15 Kilometre ve iki tepe var aşılacak. Uçhisar 1500 metre yükseklikte kurulmuş. Bu tepenin eteklerine geldiğimizde ilk dik yokuşta herkes yürümeye başlıyor. Tam CP yaklaşırken nefis bir koku yayıldı etrafa. Zaten yürümekte olduğumdan etrafa bakınca bugüne kadar gördüğüm en güzel çiçek bahçelerinden birinin uzanmakta olduğunu gördüm patika boyunca. Bu bölgede genelde yabancılar eski harap evleri alarak restore ediyor ve bir İtalya, İsviçre modeli manzaralar oluşmasına yardımcı oluyorlar. 

İkinci CP Uçhisar’da ikmal tamamlandıktan sonra daha kolay bir etap olan üçüncü etap için yola çıkıyoruz. Göreme çabucak geliyor mesafe kısa olduğundan ve her çıkışın bir inişi deyimi kapsamında indiğimiz için. Ancak inişlerde düz değil: Taşlık, kumlu; bazı yerlerde ip ya da merdiven yardımı ile inilebiliyor. Her şey plana göre gidiyor gibi.  Ancak bundan sonraki etap Göreme-Çavuşin arası hem yorgunluk, hem artan sıcaklık hem de arazi nedeniyle zorlamaya başlıyor, ilk defa bu kadar uzun mesafeye çıkan biri olarak.  Ve planlar aksıyor. Çavuşin CP eriştiğimde 44 ncü kilometrede, hem yorgunluk hem de hedef gerisinde kalmanın etkisi ile moraller biraz bozuluyor. Bir an bu yollar bitmez bıraksanmı ki diye olta atıyor beynin korteksindeki bazı hücreler. Ancak ne olursa olsun bu 60K bitecek, o kadar masraf yapıldı, antrenmana çıkıldı, millete deklere edildi. egim2Çavuşin’den ümitsizce yola çıktıktan bir kaç dakika sonra duvar misali yükselen Akdağ’a  çarpınca “Bu ne yaaa!” demeden edilmiyor fakat tırmanma başlıyor. Ama ne tırmanış. Koşmak bir yana yürümek bile mesele. Bir yuvarlansak, ayağımız bolca bulunan taşlara takılsa aynen dağın dibinde buluruz kendimizi, o kadar. Bazıları ellerindeki kayakçı batonlarından destek alarak çıkıyorlar, resmen dağcılık etabı. Duvarın üstüne çıktığımda bitecek zannettiğim tırmanışlar bir kaç küçük ilave tepeciklerle devam ediyor.brian1

Nihayet inişe geçer geçmez son CP’ye bitkin erişiyorum. Elli kilometre bitmiş. Bundan önceki en uzun mesafem 49K İznik. Burada biraz oyalandıktan sonra nerede ise kramp girecek ve bir numara büyük olmasına rağmen ayakkabıya sığmayan ve acımakta olan ayaklarla bir an önce bitmesi için son 10K yola çıkıyorum. Git git tekrar ufak çıkışlar, inişler. İnsanlar seyrekleşmiş rota üzerinde. Beş-Altı kilometre sonra Ürgüp görünüyor. Saatin şarjı bittiğinden mesafe ve zaman konusunda karanlıktayım. Gerçi sırttaki çantada telefonu var, ancak şimdi kim duracak, sırt çantasını indirecek, içinden telefonu bulup saate bakacak. Zaten su ve kola içmekten mide cambul cumbul ses çıkarmakta. Vücut nedense bu içeri alınan suyu kullanmıyor ve sürekli susuzluk mesajı veriyor.

Neyse, Tam geldik derken bir de ne göreyim: Bizim koşmamız için işaretlenen yol Ürgüp’ten uzağa doğru kıvrılıyor 60K tamamlanabilmesi için. Artık son bir gayretle her köşede yolun tekrar Ürgüp’e dönmesini  beklerken, nihayet bir noktada yarışı bitirmiş arkadaşları için geri dönen bir genç “Ha gayret 1K kaldı” deyince canlanıyorum. Son metreler bayır aşağı fakat parke taşlar var, şehre girildiğinden. Burada depara kalkarak bitişe erişiyorum, kendi PR mesafesi olan 60 Kilometreyi tamamlamış  olarak; hem de yol boyunca çeşitli nedenlerle, kramp, sakatlık, düşme, yaralanma durumunda kalarak ilk yardım bekleyenler kervanına katılmadan bu ilk en uzun mesafeli koşumda (Aslında ITRA-International Trail-Running Association- kullandığı formüle göre parkurun yükseklik kazanımı/100, mesafeye kilometre olarak ekleniyor, güçlük derecesi kapsamında. Bu durumda 1.810 metre YK olan bu parkurda toplam mesafe=61+18.1= yaklaşık 80Km’ye uzamakta.) 
DSC_1894
Bir kere daha “Geç olması hiç olmamasından iyidir” mottosu ile koştuğum dokuz saat  ancak dokuz yıllık bir yaşanmışlıktan fazla zevk aldığım bir olayı iyi ki yapmışım diyorum... Ürgüp 21 Ekim 2017
!!!!!!!!!!!!!   Ana Sayfa için buraya tıklayınız   !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
 Not-1: Yorumlarınızı bu yazının altında BİR CEVAP YAZIN-YORUM kısmına yapabilirsiniz,
Not-2: Bu yazıyı sevdiklerinize “FORWARD” edebilirsiniz.
DSC_0371
EFE_9370_1680x1120
DSC_0231_1680x1120
EFE_9412_1680x1120

 

Yine Yenildik!

milli
Toplam Değer= 0 (Sıfır) EURO

Yine aynı hikaye: Son iki maçı kazanırsak bilmem ne kupasına gidebiliriz, haydi aslanlar! Rasyonel bir düşünce yok, analiz yok, çalışma yok, ama gaz çok, haydi aslanlar. 

İzlanda üçyüzbin nüfus, yüzbin kilometrekare ,dünyanın en soğuk yerlerinden biri, volkanik topraklar, top oynamak için gerekli geniş düzlükler, yeşillikler olmaması gerekir. Ancak bilmem kaçıncı kez bu takıma karşı hezimete uğruyor, 80 milyon insanın içinden çıkan, çoğu Avrupa’da yetişmiş, ya da sonradan gitmiş, gelmiş bebeler. Bebeler, çünkü şımarıklar, tembeller, insanlar şişirmiş, her gün gazete, TV, internet kim kimle gezdi, ne giydi gibi insanımızın tipik karakteristik ve kültürünü yansıtıyorlar. Zorla koşmaya çalışıyorlar, zaten birbirleri ve yöneticileri ile kavgalılar, aralarında Türkçe bilmeyen bile var. İzlandalı futbolcular ise işi zevkine yapıyor. Zaten 15-30 yaş arası erkek sayısı 30.000, demografik yapıya bakılırsa.Bunlardan 30 kişi takıma çağrılsa, bin kişide biri milli futbolculuk yapıyor, kasaplık, öğretmenlik vb. mesleklerinden kalan boş zamanlarında.

Bu garip kişiler yine çalışmadan, üst düzey şımarıklık ve gazla, sadece Eskişehir büyüsü diye ad taktıkları bir hurafeye sığınarak sahaya çıkan, seksen milyonun gözünün içine baktığı 11 şımarık ve tembel adam, başlarında işi bitmiş Romanya’lı bir yönetim emeklisi ile üç gol yiyor ve hala sırıtıyorlar.

Geçtiğimiz günlerde, içeride, iki büyük (!), lafta, takım sahaya çıkıyor; neymiş adı derbi. Takımların kadrosuna bakıyorsun 8/11 yabancı. Sanırım bu da sınır olduğundan, yoksa 11/11 olacak ya…(Nihayet bu da gerçekleşti: 14 Ekim 2017 tarihindeki Galatasaray-Konyaspor maçına, Galatasaray 11’i de yabancıdan oluşan ve Türkçe tezahüratları anlayaman bir takımla çıktı. Alttaki yoruma bakınız.) Arkalarından statlarda, TV başlarında milyonlar. Biri gol atsa diğerleri ah, vah, kavgalar, hatta cinayetler.

Ülkede spor adına yapılan başka faaliyetler bunların yanında binde bir. Okullarda spor göstermelik, zaten vakit bulunamıyor deniyor. Ancak sadece vakit sorunu değil, kültür sorunu, kafa yapısı, tembellik. Türk vatandaşları obezlikte dünya liderliğine oynuyor. Çocuklarına sonsuz kaynak aktarıp en iyi (Yine lafta) okullarda okutmaya uğraşan ana-babalar, kendileri de bilmediğinden çocuklarının sağlığını ve geleceğini tehlikeye atacak şekilde 8-10, hatta daha küçük yaştan beri çocuklarının aşırı kilolarını görmüyorlar. Spor yok…

Gelişmiş ülkelerde ilk-orta-lise-üniversite kampüsleri spor alanları ile dolu ve spor yapılıyor. Bizde okulların bahçeleri betonla kaplı, evler, siteler rantsal dönüşüm sonrası zaten az olan bahçelerini tamamen kaybediyor; sokaklarda koşmak bir yana yürümek imkansız, altyapı ve hain sürücüler nedeniyle. Doktorlar profesörler(!) koşmayın diyor ülkede. Çünkü koşmazsan hasta olacaksın ve bu özel hastanelerin, ilaç firmalarının cirolarına katkıda bulunacaksın.

Bırakın artık 8/11 yabancı kadroların oluşturduğu sözde süper, fakat gerçekte ne idüğü belirsiz bu takımları desteklemeyi, gaza gelip anlamsızca ve boşuna milli takımın İzlanda’yı yeneceği günleri beklemeyi; her hafta maçlardan sonra yüzlerce boş adamın hiç bir bilimsel ve teknik değeri olmayan fakat mahalle ağzı, argo dolu sözde “maç kritikleri” diye tüm kanallardaki palavra bölümlerini izlemeyi. Giyin şortları, spor ayakkabılarını, çocuklarınıza da giydirin, koşun. Üzün artık bu takımlar üzerinden rant sağlayan meşhur patronları ve futbolcuları,  yaşamımızdan epey süre alan TV kanallarını, bu işten para kazanan palavracı yorumcuları, koşmayın diyen doktorları, ilaç firmalarını, özel hastaneleri, çocukları şişmanlatan “junk food” üreticileri ve satıcılarını. Kendinizi düşünmüyorsanız bile çocuklarınızı kurtarın bu sarmaldan, derim... Ankara, 7 Ekim 2017

Not: İyi ki bu maçı seyretmemişim, sabah internetten öğrendim.; o da aradığımdan değil, öylece önüme çıktığından…

 

Niye Koşuyorsunuz?

Niye koşuyorsunuz? Yıllık atletizm lisansı çıkarmak için istenen rapor almak üzere kayıtlı olduğum Aile Hekimimize başvurduğumda rapor yazacak olan doktordan gelen ilk gelen soru idi.

Ülkemizde yarışlara katılabilmek için sonunda  “ilgili sporu yapmasında sakınca yoktur”  ibaresi olan A5 boyutlu bir kağıt istenmekte. Daha pratiği ve havalısı ise bu raporla birlikte İl Atletizm Bürosuna bu rapor, nüfus kağıdı fotokopisi (kimlik numarası ile tüm bilgilere erişilebildikten sonra nerede ise tamamı ile kalkan bu kağıdı neden isterler bir sır), iki fotoğraf ve bilgisayardan indirilen müracaat formu ile, tamamen formalite ve -mış gibi yapmak üzere alınan “Atletizm Lisansı”. Bu lisansı alınca atlet oluyor insan:) Ancak bunun için gerekli en çetin iş olan sağlık raporu alabilmek ise her babayiğidin harcı değil. İlgili yönetmelik olmasına rağmen Aile Hekimlikleri tamamen kendi görüşlerine bağlı olarak bu raporu veriyorlar. Örneğin Denizli’de bir mahalledeki bir aile sağlığı merkezine başvurduğunuzda EKG’nizi çekip, buna dayanarak raporu alabilirken, Ankara’da dışarıda çektirilen EKG raporunu dahi getirseniz rapor alamayabiliyorsunuz, keyfe keder yani. Zaten EKG’den anlayan da yok, maksat -mış gibi yapmak. Neyse tanıdık bularak ya da paranıza kıyarsanız özel bir hastaneden alınan bu raporla bir yıllık lisans sahibi olabiliyorsunuz. Yarışları organize edenler de bu raporu sadece ve sadece kendilerine bir şey olmasın diye belki de yasal gereklilik istiyorlar. Onlar da -mış gibi yaparak sizin raporunuzu onaylıyor. Burada tek -mış gibi yapmayan bizim gibi bu işe neden kalkıştığı belli olmayan saf koşucular. 50-60-80-100 Km. boyuna göre koş koşabildiğin kadar. Ultra-Maraton için yine laf olsun beri gelsin kabilinden istenen malzemeleri almak nadir noktalardan biri için Kadıköy’de bir dükkana gittiğimde adam: “Abi buraya zaten normal biri düşmez” demişti.

Aile doktorumuza neden koşmak gerektiğini izah etmeye çalışırken,kendisi tüm Türk doktorlarının klasik dilinde olan “koşmayın, yürüyün” cülerden olduğunu anladım. Yine klasik soru geldi: Sizin mesleğiniz ne ki? Allahtan bu soruya daha önceden çalışmıştım, hemen yapıştırdım: Ben Sağlık Meslek Yüksek Okulunda ders veriyordum, İstanbul’un bir yerinde, bir dönemlik akademik kariyerimi şişirerek. Çünkü böyle yanıt gelmezse, örneğin devlet memurluğundan emekli vb. hemen siz ne bileceksiniz, zaten ülkede herkes her konuyu biliyor cümlesini hak ediyorsunuz demektir.

Gerçekten, okuduğum tüm İngilizce bilimsel paper denen yazılar ve haberler belirli ön şartlar sağlandıktan sonra, kalp, diz kapağı, kilo vb., koşmanın hatta HIIT (High-Intensity-Interval-Training) denen nefesi bitene kadar kısa koşularla yapılacak egzersizlerin çok faydalı olacağı yönünde. Yürüyerek, hatta bizimkilerin yaptığı şekilde kımıl zararlısı sür’atinde ve kulakta telefonla salınmanın, sağlık ve çoğunluğun hedefindeki kilo vermeye pek katkısı yok, okuyup, anladığım kadarı ile. Burada da insanlarımız kimi kandırıyor bilmiyorum ama spor yaptığını birilerine göstermek istiyor gibi, ellerindeki bir-buçuk litrelik su şişeleri ile. Bu da çok komik, genelde 10-15K koşmadan su ihtiyacım olmuyor benim, 5 dak/Km’den daha süratli koştuğum halde. Halbuki gözlemlediğim spor yapıyor-muş gibi yapan bu insanlar 3-5 km ve 15 dak/Km. süratli bir olay için bu su şişelerini neden taşırlar, bir sıkıntısı olanlar hariç, diye düşünürdüm hep.

Bu olaydan sonra anladım ki doktoru neden koşuyorsunuz diyen ve koskoca “İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Spor A.Ş. tarafından organize edilen, dünya’da iki kıta arasında koşulan tek maraton olma özelliğine sahip ve IAFF’ın altın kategorisinde yer alan Vodafone  İstanbul Maratonu’na sadece 1.200 Türk ve 1.600 yabancı olmak üzere 3.000 kişinin katıldığı  bir ortamda insanların başka bir şansı olamazdı ki!  Ankara, 28 Eylül, 2017

Ada Turu

Sinop, uzun zamandır gezmeyi ve belki de ileride yaşamayı düşündüğüm bir şehir. Yıllar öncesi bir kere gitmişliğim vardı. İnternet üzerinden edindiğim bilgiler ve görsellere Sinop’lu öğrencilerimin önerileri eklenince sabırsızlıkla beklediğim bir olaydı. Hele doğuya doğru uzanan yarımadada yerleşim olmadığını ve koşulabilecek uzun mesafe yollar olduğunu “google maps” üzerinden görünce bir fırsat çıkmasını bekler durumda idim. Nihayet bu fırsat elime geçti: Karabük ziyaretim sırasında Amasra üzerinden yola çıkarak hem Sinop’u görecek hem sahilden Karadeniz kıyılarını geçecek hem de ıssız görünen yarımadayı koşacaktım ( Sonradan Sinopluların buraya ADA dediklerini öğrendim.)

Nihayet Sinop’a ulaşıp bir yere hem de “Ada Turu” yapılabilecek insansız ve betonsuz en yakın noktada bavulları açtıktan sonraki gün sabah yedide yola çıktım, kaldığımız yer Karakum’dan. Daha önceden de biraz istihbarat yapmaya çalışmıştım. Fakat hayret Sinoplular burayı bilmiyor gibi. Ya hiç gitmemişler ya da araba ile gezerken bira içmek ve çekirdek yemek için bir kaç noktada eyleşmişler, kalıntılardan anlaşıldığı kadarı ile. Kimi orası onsekiz-yirmi kilometre çok uzak, kimi çok yokuş gibi kulaktan dolma bilgiler verirken bıyık altından da gülmekte oldukları kolayca anlaşılıyordu, bu yaşlı amcanın oralara çıkma fikrine.

adaNe olur ne olmaz, köpek çıkar belki diye elime de bir sopa aldım. Zaten arazide koşan cross yapanlar için en büyük sorun başıboş hatta sahipli olup sırıtarak “birşey yapmaz, korkma” diyen köpeklerle gezenler olur genelde. Sabah erken kalkmış bir İstanbullu Sinoplu’dan yolu sordum garantiye almak için. Bana eli ile bulutla kaplı tepeyi göstererek dümdüz asfaltı takip etmemi söyledi. İlk üç kilometre 500 metrelik bir irtifaya tırmandırdı yol. Turun başlangıcında daha bir kaç yazlık villa hemen kayboldu. Sağımda deniz ve deniz nerede ise doksan derece inen yamaçlar solumda kah açıklık kah ağaçlık yoldan koşmaya devam ettim. 

Tepeye çıktığımda manzara müthiş idi. Deniz göz alabildiğine uzanıyordu. ada_2Yolda ne insan, ne araç ne de köpek vardı. beşinci kilometreden sonra bir kaç ahır göründü ve tabi doğaya salınan organik süt veren inekler. Bu şekilde on kilometre kadar koştuktan sonra Sinop Batısından tekrar şehir merkezine girdim, elimde sopa ile. Sopayı atmamıştım yarın tekrar koşarsam diye. Şehir merkezine girdiğimde saat sekize geliyordu. İnsanlar mesai için yavaş yavaş sokaklara çıkıyorlardı, fakat fazla bir kalabalık yoktu. Yolun üçe ayrıldığı bir noktada durarak bir teyzeye ( benden küçük  olsa da insanlara teyze, dayı deme alışkanlığı var.) Karakum’a  giden yolu sorduğumda en soldaki yolu gösterdi ve orası çok uzak diye ekledi, terden sırılsıklam olan T-shirt ve garip kıyafetime rağmen. Tabi cevap vermedim” Teyze on kilometreden fazla koştum zaten, bundan sonrası küsurat diye, sadece sağol” deyip devam ettim. Kaldığımız yere geldiğimde bir hayali daha gerçekleştirmiş olmaktan mutlu olmuştum. Sinop 12 Eylül, 2017.

Main PAGE

sinop_ada_turu

An Hour of Running May Add 7 Hours to Your Life

Yaz tatilinde sitemizin spor salonunda günlük koşumu yapıyorum, her sabah sekizde. Salonun açılış saati sekiz, yoksa altıda koşmak daha uygun hem Temmuz sıcağı hem de biyoritm açısından. Genelde tüm salon bana ait. Gerçi herhangi bir saatte koşan da fazla yok. Nadir gelenlerden biri ile koşu sonrası sohbete başladık. Ben koşarken o biraz yürümüş, sonra ağırlık çalışmıştı. Bana sitemizdeki bir spor hocasının ve ayrıca spor salonundan sorumlu spor okulu mezunu çalışanın “koşma, hem kilo veremezsin hem de sağlığına zararlı olur” dediklerini aktardı. Pek çok magazin haberlerinde de uzman geçinen kişilerin genelde fazla zorlamayın, koşmayın gibi temelsiz önerileri ile bilgiçlik tasladığını görmekteyiz, okumaktayız.  Dört yıllık koşu hayatımda bu konuda bilimsel ve magazinsel yazıları kaçırmadan okuyorum. Genelde bizim spor adamı ve tıp profesörü geçinen kimseler standart olarak 15-20 yıl öncesi yayınlanan ve ancak tercüme edilen yazılara dayanarak bu yorumları göğüslerini gere gere yaptıklarını görüyorum. Bu yorumları yapanlar İngilizce de bilmediklerinden ve etrafta fazla koyun olmadığından Abdurrahman Çelebi misali insanları yanıltmaya, kendileri koşmayan, spor yapmayan ve hatta koşan birini gördüklerinde arabaları üzerine süren bir kültür ortamında faydalı olmaktan daha çok zarar vermekteler. Bu konuda daha önce de benzeri yorumlar ve açıklamalar duymuş, okumuş, itiraz yorumlarımı yapmıştım.

Competitor dergisi 25 Temmuz 2017 tarihindeki “Why Fatigue Is a Necessary Part of Training and How To Manage It”  yazısında Jeff Gaudette  “tüm antrenman teorileri temelinin çalışma (workout)  ve toparlanma (recovery) süreci olduğunu belirtiyor. Ne kadar zorlu (harder) koşarsak o kadar kas fiberi (muscle fiber) hasar görüyor. Vücut daha sonra bu hasar gören kas fiberlerini yeniden inşa ediyor (rebuild). Ve eğer bu toparlanma süreci iyi yönetilirse bu fiberler eskisinden daha güçlü bir şekilde geri kazanılıyor. İşte bu döngü nedeniyle egzersiz yaptıkça daha hızlı ve güçlü olmaktayız” diyor.

New York Times 12 Nisan 2017 yayımlanan ve Gretchen Reynolds tarafından en son araştırmalara dayandırılan “An Hour of Running May Add 7 Hours to Your Life” başlıklı yazıda koşmanın, hatta uzun uzun koşmanın çok faydalı olduğunu belirtmekte.  “Yeni araştırmada elde edilen  sonuca göre” diyor yazar ve ekliyor “Running may be the single most effective exercise to increase life expectancy, according to a new review and analysis of past research about exercise and premature death. The new study found that, compared to nonrunners, runners tended to live about three additional years, even if they run slowly or sporadically and smoke, drink or are overweight. No other form of exercise that researchers looked at showed comparable impacts on life span.” Yani koşmanın yaşam beklentisini artıran en etkin bir egzersiz olduğunu, koşucuların ya da koşanların, yavaş ve düzensiz bir şekilde koşsalar, sigara, içki alışkanlıkları  ve aşırı kilolu olsalar bile, hiç koşmayanlara göre üç yıl daha uzun yaşayabileceklerinin (kırk yıllık bir maratonda) bu analiz sonucunda bulunduğunu belirtiyor. Son satırda ise yaşam sürecine koşmadan başka hiç bir egzersizin bu kadar etkisinin olmadığını ekliyor. Sadece yazının başlığından bile normal süreli bir koşunun bile yaşam haftasını yediden sekiz güne çıkarttığını öğreniyoruz.

Diğer bir tartışma konusu da: Tamam koşalım, ancak  haftada iki saat-dört saat, fazlası zarar muhabbeti. Bu da yine bizim çok bilmiş fakat koşmayan otoritelerin küflenmiş ve eksik araştırmalara dayandırdıkları iddialar. Beyefendi koşmamak için bahane uyduracak ya, nerede işine gelen eski yazı var ortaya koyuyor. Koyuyor da yazıları bir çok yeni başlayanları ya da hali hazırda koşanları olumsuz yönde etkiliyor. Bu kişilerle tartışma ortamına girmek istemiyorum. Çünkü hemen sen doktor musun muhabbeti ve polemik başlıyor. Yazıda bununla ilgili paragraf ise  “The good news is that prolonged running does not seem to become counterproductive for longevity, he continues, according to the data he and his colleagues reviewed. Improvements in life expectancy generally plateaued at about four hours of running per week, Dr. Lee says. But they did not decline”. Yani diyor ki: uzun mesafe ve süre koşmanın yaşam üzerinde olumsuz bir etkisinin olmadığını fakat haftada dört saatin üzerine çıkan kısmında yazı başlığında belirtilen bir saate-yedi saat verimimin düzleştiğini fakat asla aşağı yönde olmadığını belirtiyor. Yani fazla koşarsan zarar olacak diye bir şey yok, fazladan vakit harcamış oluyorsun bir iddian yoksa. Ancak uzun koşular maraton, ultra koşanların egzersiz programında yer alması gereken egzersizlerden. Bu açıdan bu en son araştırma sonuçları uzun mesafe koşucuların hoşuna gidecek.

Çoğunun pek haberi olmasa da “Human Longevity – Yaşamı Uzatma” gelişmiş ülke zenginleri ve hastalık hastalarının son günlerdeki en gözde konusu. İnsan Genom projesinin meşhur bilim adamı Craig Venter (wikipedia hala kapalı olduğundan Craig Venter oradaki adresini yazmadım) tarafından kurulan HLI (Human Longevity Inc) bu konuda en meşhur ve ileri olanı. Biz henüz bu seviyelere erişemediğimizden ve de pek yakınlarda erişme olanağımız olmadığından benim ve etrafımdakilerin daha uzun, daha da uzun koşması yaşamı uzatmak değil, her seferinde hayretle ve ibretle faydadan çok zarar gördüğüm hastanelere ve yakınlarımıza muhtaç olmadan yaşam sürecimizi tamamlamak, yaşamdan zevk almak, koşu arkadaşları bulmak, yarışmalara katılmak açısından bu yazılarla ilgileniyorum.

Kısaca koş koşabildiğin kadar; koştuğun her kilometre yaşam yolunu yüz metre daha uzatmakta…Ankara, 25 Temmuz 2017

Not: Bu konuda 2 sene önce yazdığım Aşırı Egzersiz yazısının onayı gibi bu yeni araştırma

Bir önceki yazı için:   Çiçek yerine Kitap<–    ya da   –>Ana Sayfa

Hedef Ötesi…

iznik
İznik, Ayasofya Cami önü, Narlıca hareketten hemen önce…

22 Nisan 2017 günü güneşli bir havada başlanan fakat daha sonra sağanak yağış ikazı aldığımız bir ortamda İznik’ten Narlıca’ya minibüslerle hareket ettik. Narlıca’da son hazırlıkları tamamlayıp biraz ısındıktan sonra 50 Kilometrelik fakat 1700 metre irtifaya tırmanılacak bir rotada koşuya başladık, 200-300 kişi. İlk başta dar patikalardan sert çıkış ve inişlerden geçildi. İlk 9 Kilometrede bunun gibi dört tepe inildi çıkıldı. Bir tanesi o kadar eğimli idi ki, burada sabitlenen bir halata tutunarak aşağı inilebiliyordu. Müşgüle denilen ilk köy durağına gelindiğinde önümüzde daha 40K olduğunu düşünerek fazla enerji ve su kaybetmemeye dikkat ettik, yanımdaki koşu arkadaşım Oben Hoca (Pamukkale Üniversitesi) ile birlikte. Daha sonrasında fundalıklardan geçildi ve 15K ‘da Süleymaniye durağında yine yiyecek ve içecek ikmali yaptık, biraz da dinlendik fırsattan istifade.

Her ne kadar ultra-maraton olarak anılan bu olayda hedef sadece bitirmek olduğu söylense de, herkesin gizli-açık bir hedefi vardı. Ben de daha önceki koşucu ve yorumculardan aldığım bilgilerden yaklaşık yedibuçuk-sekiz saat hedef koymuştum, bitirebilme hedefinin üstüne. Burada kritik nokta ise sabah 10:30 ‘da başlayan yarışın 9-10 saate uzaması halinde karanlığa kalınacak olması idi. Ancak benim hesaplarıma göre 18:00 öncesi bitişe geleceğimi beni burada karşılayacak olan eşime söylemiştim. İlk durak Müşgüle’den  yola çıkıldığında henüz taze ve güçlü idim. Ancak burada başlayan ve Süleymaniye’ye kadar süren 6-7 kilometredeki sürekli yokuşlar ve çıkılan yükseklikle birlikte, zamanın ilerlemesi ile birleşen havanın soğuması gözümüzü korkuttu.

Süleymaniye’ye geldiğimizde burada sergilenen yiyecek ve özellikle sıvılara adeta saldırdım. Neyse burada da fazla oyalanmadan Oben Hoca ile tekrar yola revan olduktan sonra 17-18 Km. kah iniş kah çıkış, kah açıklık, kah fundalık, çamurlu, çimli, yapraklarla kaplanmış zeminlerden kendimize göre tutturduğumuz bir tempo ile kah koşarak kah yürüyerek geçtik. Bu geçişlerde manzara, temiz hava, sakinlik, duruluk bizleri büyüledi, adeta yorgunluğumuzu unutturdu. Daha önce okuduğum yorumlardaki yarışı bitirenlerin yarışın bu aşamalarında: “bir daha burada koşmam demeleri fakat yarış  biter bitmez gelecek senenin hesaplarını yapmaları” şeklindeki duyumları yineleyecek bir etki yapmadı bende, her anını zevkle geçtim diyebilirim. 08695bdc-450a-45da-ae28-393fa9358d5aGerçi aralarda Oben Hoca’ya “yine mi yokuş” şeklindeki şikayetlerim sadece laf olsun şeklinde idi. Derbent, son durak yerinde hem yorgunluğun verdiği rehavet hem de buranın son istasyon olması, bunun üzerine de 15 Km. daha koşulacak olması nedeniyle biraz fazla yiyecek ve içeceklere dalmış iken, yine arkadaşımın çağrısı ile yola koyulduk. Nasıl her çıkışın bir inişi olması gerektiği gibi,bundan sonrası iniş olması gerekirken, arada yine mevzi yokuşlara çatmamız biraz sızlanmalar neden oluyordu.

Nihayet artık tamamen iniş kısmına erişmiştik, 38.ci kilometrede. Bundan sonrası sadece geriye sayımdan ibaretti. Tutturduğumuz tempo ile son 10 Km. düz yolda İznik’e girmenin zevki başka olmuştu. Son 400 metrede Oben Hoca bana öndeki iki kişiyi işaret ederek, “Hocam sen var git öndekileri geç” dedi.

son metreler...Arka planda Hatice(eşim) ve deparla geçtiğim gençler...
son metreler…Arka planda Hatice(eşim) ve deparla geçtiğim gençler…

Bunun üzerine son gücümle depara kalkarak öndekileri geçip bitişe geldiğimde, bir bekleyiş içinde olan eşim rahatladı. Çünkü bu yarışa yazıldığımdan beri aldığı duyumlar, mesafe, tırmanış hepsi onu endişelendirmiş ve sürekli beni bu olaydan caydırmaya çalışmıştı.

Artık üç yıl önce belirlediğim hedeflerin ötesine geçmiştim. Yaklaşık 300 kişi arasında 84 ncü,  “M55+ yaş grubu” kategorisinde yani 55 yaş-üstündeki gençler arasında dördüncü olarak, 7:20 gibi bir derece ile, bitirmiştim. Bilimsel açıdan bakıldığında: 2016 Yılı verilerine göre Türkiye demografisinde 55 yaş üzeri nüfus 13 milyon olarak belirtilmekte; ülkenin en bilinen ultrası olan İznik maratonunda bu grupta koşan sadece on iki kişiden biri olarak milyonda bir persente girebilmek, ayrıca istatistiki olarak anlam katmakta olaya.

Üç yıl öncesine kadar bir maraton koşabilmek hayal iken, daha da öte kategoride yer alan bir ultra-maraton bitirmiş olmanın zevki, bu olay içerisinde yaşananlar, görülenler ile birleşince para ile elde edilemeyecek şekilde bu hedefi daha da değerli kılmış, “Meglio tardi che mai” felsefesi bir kere daha gerçekleşmişti…
İznik, 22 Nisan 2017.

Not: Şimdi işin yoksa yeni hedefler ara 🙂

iznik
yükseltilere dikkat, çıkış-iniş sıklık ve eğimler

ultra-hedefler

“Meglio tardi che mai” felsefesi kapsamında öğrenmeye devam ediyorum. 3-4 yıl önce kendi kendime belirlediğim hedefleri, hem de zor olduğunu düşündüğüm ve ülkemiz kapsamında yüzbinde bir, milyonda bir erişilebilirlik olanları, birer birer geçerken çıtayı yükseltiyorum, öğrendikçe.

Bugün bir yerde gördüğüm bir lafı: “Çalışabilmek yeteneklerin en önemlisi”, çok beğendim. İnsan çok zeki, bir ya da birkaç konuda çok yetenekli olabilir; ancak çalışmadıkça, bu yetenekleri parlatmadıkça, kullanmadıkça pek bir işe yaramadan gelir geçer deniyor. Ancak fazla yetenek olmasa da eğer sistemli ve sabırlı bir çalışma sergilenirse erişilemeyecek hedef yok gibi.

İki yıl önce, ultra-maraton koşan birisi ile ilk telefon konuşmamızda, o zaman gerçekleşecek bir yarı-maratona katılıp katılmayacağını sorduğumda: “O kadar mesafe için ayakkabı bile giymem” demişti ki, o zamanlar henüz maraton koşmamıştım.

Zamanla doktora, akademik çalışma, maraton hedefleri birer birer aşıldı; Gelişim Üniversitesinde istediğimi bulamasam da, hayalini kurduğum “Calculus” ve diğer dersleri bitirmek üzereyim, hoca olarak. Artık etrafımda “Hocam” sesleri yükseliyor.

Şimdi, bu felsefe kapsamında oluşturduğum resimde ve 61 yaşımda,  daha önce hayalini bile kurmadığım yeni ve daha yüksek bir hedef belirledim, hem kendi kendime hem de okulu ortak kılarak: İGÜ adına İznik Ultra-Maraton 50 Km. dağ koşusuna yazıldım, 22 Nisan 2017’de, ve bunu bir çok yere deklere ettim bile. Geçen yıl 55+ yaş grubunda 10 kişi katılmış ve bitirmiş koca ülkede.  Eğer başarabilirsem, yaklaşık yedi saat sürecek bu olayı da tamamlayarak altı-sigma grubuna girerek daha iddialı hedeflere bakabileceğim.

Bütün bunları ilk satırlarda yer verdiğim “çalışabilme yeteneğine” bağlamayı düşünüyorum. Çünkü bu hedeflerin hiç biri durduk yere aşılmadı; yerine sabırlı, uzun ve bazen acılı çalışmalar, antrenmanlar gerekti, etraftakilerin acıyan bakışları ya da “bu yaşta delirdin mi” nidaları arasında. Halbuki atıl kalsam ne olacaktı ki: üç-dört yıl önceye dönsem ve ne doktora için yüzden fazla akşam-gece derslere gitsem, bazı genç, tecrübesiz ve kendini beğenmiş hocaların kaprislerini çekmesem, iki yıl, hatta ABD’de torunları ziyaretim sırasında gece yarınlarına kadar çalışmamış olsam, yine orada iken altı ayda 2000 mil antrenman yapmasam, Bahçelievler koşu pistinde 90 tur atarak maratona hazırlanmamış olsam belki çok daha az yorulmuş olacaktım, ancak daha mutlu olabilecek miydim?

2016-17 Bahar döneminde başladığım akademik yaşamda, Ankara’dan İstanbul’a gelerek başladığım göçebe yaşamımda, sırtımda kitap ve bilgisayar yüklü çanta ile her gün metrobüs ile okula gidip-gelerek, genelde ilgisiz ve isteksiz günümüz gençlerine saatlerce ders anlatmasam, bunlar için geceleri ve hafta sonları çalışamamış olsa idim, daha mi dingin ve kafam rahat olacaktı? Kim bilir?

Tüm bunları fazla kafaya takmadan şu İznik Ultrayı bitirdiğimde belki daha uçuk hedefler, 80 Km gibi ya da doçentlik gibi hedefler koyabilir miyim bilemiyorum, ancak şimdiden daha uzun vadeli hedeflerimde, Salim Dündar gibi, 80’de yarı-maraton, belki de o kadar yaşarsam 90’da 10 Km. çoktan yer aldı bile.

Ultra-hedefler: Ultra çalışma, ultra-çaba, ultra sabır, ultra zaman gerektiriyor… İstanbul 9 Nisan 2017

81. nci Büyük Atatürk Koşusu

78-79-80 derken 27 Aralık 2016 günü, karlı ve soğuk bir havada 81.nci Büyük Atatürk koşusunu da tamamlama gururuna eriştim, koşu arkadaşlarım Sıtkı ve Aydın ile birlikte. Sıtkı sırf bu koşu için Eskişehir’den günü birlik geldi hızlı trenle; kendisi hızlı bir atlet ya hep hızlı tren kullanır. Aydın ise daha uzun süreli geldiği Ankara’da üstüne bir de mahsur kaldı kardan.

Koşunun hafta içi, Salı gününe isabet etmesi nedeniyle göğüs numaraları alma işi P.tesi gününe kalmıştı. Yine geçen yılkine benzer bir şekilde gerçekleşti olaylar. Klasik köy kahvesi gibi bir odada kara kalem listelerden adını bul, evrak göster, numaranı al. Halbuki en basit organizasyonlarda bile bir paket, çanta, torba sunulur, içinde T-shirtü, göğüs numarası, iğnesi, yarış çipi, tanıtıcı broşür vb.

Ertesi günü Keklikpınarı’na konduk hep beraber. Bu kez otobüsler yarış saatinden çok önce alanda idiler. Rekor sayıda katılımcı var diye haber çıktı; ancak yine de bu rekor sayısı bini bulmayan bir mertebede idi; bizim için rekor fakat benzer yurtdışı organizasyonları için küsurat. Neyse otobüste yanımızdaki bir Etiyopyalı ile muhabbet ettik, adı Sulti Gure Timbre. Erzurumlu yazıyor listede, hiç Erzurumlu görmesek… Kendisi iddialı olduğunu söyledi, düz parkurda 2:40 ile koşa bildiğinden bahsetti; tabi müthiş bir sürat. Sonradan yarışı genel klasmanda beşinci bitirdiğini listeden gördüm; hedefinin 28-29 dakika olduğunu söylemişti, gerçekten de 30 dakikada bitirmiş. Bu muhabbette Sıtkı epey takıldı adama, rakip olarak tanıttı kendini, korkutmak için. Sulti’nin hedef derecesini duyunca ben daha iyi bir derecede bitirebilirim sadece “1” farkla dedi: O da derecenin başına eklenecek “1” rakamı saat hanesine. Yarışa kadar olan bekleme süresini biraz bu şekilde geyikle geçirdikten sonra, klasik ısınma ve “Start Takında” resim çektirdik.

ata16_5

Yarış başladı, Aydın ile birlikte çıktık. Hedefim 45 dakika ile kendi PR dereceme erişmekti. Rahat koştum, ancak 46:07’de bitirebildim; PR eriştim ancak 45’ten birazcık sapma oldu. Bu dereceler de çok ilkel bir şekilde yazılıyor, bitiş hattında ki karmaşada. Federasyondan bir yetkili gelenleri kayıt sırasına sokmaya çalışıyor, eskilerin klasik emekli maaş kuyruğu gibi, orada masada oturan birisi de yazıyor. Halbuki dünyanın her yerinde çip ile tam olarak zaman tutulur, bizim federasyon bu teknolojiye erişememiş henüz. Zaten çıkışta da çip olmaması nedeni ile zaman kişisel olarak değil topluca başlatılıyor; önce çıkan karlı. Bu nedenle yarış başlamadan daha öne geçme kargaşa ve itiş kakış yaşanıyor. Ayrıca bitiş hattında yine geleneksel olarak sunulması gereken meyve suyu, muz, çikolata içeren yiyecek torbası bir yana içecek su bile yoktu.

Daha sonra heyecanla yarış derecelerine baktım; ata16_2bu yıl yaş grubu derecelendirmesi yapma zahmetine katlanmamışlar. Bu nedenle 2-3 gün sonra yayınlanabilen listeden çok sevdiğim “Excel” ortamında yaptığım analizde 60+ yaş grubunda katılan 50 kişi içinde en iyi dereceyle koştuğumu görmek ödül filan verilmemiş olmasına rağmen en azından teselli olmuş oldu.

Şahit olduğum ve üzüldüğüm bir konu da, yarış sonrası aynı T-shirt giyen bir grup gençle muhabbet sırasında hepsinin bir üniversitenin spor bölümü öğrencileri olduklarını öğrenmem ve bizim gibi 60 yaşındakilerden bile sonra yarışı bitirebilen gelecekte spor öğretmesi istenecek bu gençlerin çoğunun sigara içici olduklarını söylemeleri idi; nerede ise dörtte üçü sigara içtiklerini belirttiler 🙁

Koşu ile ilgili bir diğer anı da: Koşu sonunda Aydın ile birlikte bayrak taşıyanlara katılmak üzere aynı güzergahtan koşarak geri döndük. Özellikle 1-2 Km. geride, hala yarışta olan ve bizi gören gençler hayretle bitirdiniz mi, niye geri dönüyorsunuz diye laf attılar. Ben de bu mesafe bizi kesmedi, Keklikpınarı’na çıkıp bir daha ineceğiz diye cevap verdim; artık inandılar mı yoksa bunu bir hakaret olarak mı aldılar bilemiyorum. Anıtkabir Gençlik caddesi civarında Atatürk posterini taşıyan gruba erişip ucundan tutarak tekrar “finish” çizgisine geldik. Böylece ilk defa bir yarışta iki kez yarış bitirmiş olduk, Aydın ile birlikte. Belki de bir rekorlar kitabına filan girebiliriz: Bir sürü DNS, DNF (Did not Start, Finish: Yarışı bitiremeyenler) yanında iki kez yarış bitirenler olarak…  😆  

15781809_10154779206372591_1657307711171230322_n

28Aralık 2016 Ankara…

İstanbul’da yine ve yeni bir koşu hikayesi

Dalyan Caretta yarı-maraton sonrası durmadan İstanbul Maratonuna yönlendim. Bu kez 15K koşmaya karar vermiştim. İsabet de etmişim. Çünkü geçen yıl koştuğum maraton güzergahı ve nispeten güzel bir rotası olan yollar bu kez delik- deşikti, ertesi gün araba ile geçerken daha doğrusu bir saatten fazla sürede geçmeye çalışırken gördüğüm kadarı ile.

Bu sene ferdi olarak değil TEMA vakfı yararına koşmaya karar vermiştik arkadaşım Sümer Gürer’in önerisi ile. Bizim sınıfın ayakta kalan beş cengaveri, koşresimdeki sıra ile soldan itibaren:Ben-Aydın-Sümer-Cem-Sıtkı; çeşitli mesafelerde koşmak üzere bir araya geldik. Yarış günü sabah 07:00’da meşhur Büyük Klüp’ten hareket edecek vasıtaya binmek  için saat altı-buçukta Sıtkı ile otelin lobisinde buluştuğumuzda dışarıda fırtına, sağanak, yüksek dalgalar her türlü doğa olayları cereyan etmekte idi. Hatta o kadar etkili bir yağış vardı ki bizimle beraber gelip maratona katılacak bir arkadaş korkudan odasından çıkamamış ve telefonunu kapatmıştı. Onbeş dakikalık bir yürüyüş sonrası bizi olay mahalline götürecek araca buradan da köprünün herhangi bir noktasına ulaşarak malzemeleri bir telaş otobüslere bırakıp yarış çizgisi gerisinde bir yere konuşlandık, saat henüz sekiz, yarış dokuzda başlıyor. Bir saat yandakilerle muhabbet gelişti. Sağımdaki genç 70 yaşında imiş. Bir diğeri benle aynı, her gün otuz kilometre koşuyorum diyor. Önde br genç 22 yaşında, ilk defa koşacağını ve benim “pace” kaç olduğunu soruyor. Herkes heyecanlı. Neyse yarış başlıyor. Ancak her seneki kargaşa tekrar tekrar yaşanıyor. Normalde gelişmiş ülkelerin gelişmiş organizasyonlarında her kes kendi sür’atine göre önden arkaya bantlar halinde konuşlanır. Böylece koşu başladığında kimse kimsenin üzerine çıkmak zorunda kalmaz hatta aralar açılır. Bizde böyle olmadı. Hatta bir yıl önce köprü hem geliş hem gidiş koşuya açık olduğu halde bu yıl dönüş yoluna sokmadılar. Böyle olunca da iyice üst-üste bindik, koşuya gelen fakat yürüyen insanımız ile bizim olmazsa olmazımız 4-5 kişilik yan yana baraj kurmuş gruplarla. Bu hengameden Barbaros başında biraz kurtulabildik. Bundan sonrası klasik ve monoton bir süreç: Yine İstanbul’a turistik geziye gelmiş fakat sayıları her yıl azalan yabancıların teşvik ve alkışları, illa ki koşucuların arasından karşıya geçen vatandaşlarımız gibi. Her ne kadar hedefime erişememiş olsam da de 1:13 gibi bir süre de hiç yoktan iyidir dedirtti. Yaşlanıyor muyum neyim?  

Dördümüz yarış sonunda yine büyük bir kargaşa ve mücadele sonrası otobüslere teslim edilen çantaları kurtarmanın haklı gururu ile bir araya geldik. Sıtkı yine resim çektirme sevdasında geriden geldi. Aydın ise maratona katıldığından biz otelimize geri döndüğümüzde bile hâlâ koşmakta idi. Sonra hep beraber vapura sonra da otobüse binerek yarış başlarken ortaya çıkan ve halen devam eden güneşli havaya da teşekkür ederek otelimize döndük. Bu arada Galata köprüsünde Cem bize mısır aldı, Sümer de Büyük Kulüpte çay ısmarladı.

Olayın üzerinde nerede ise 72 saat geçti fakat organizasyon yarış sonuçlarını hala yayınlayamadı. Bu da çok ilginç: Çünkü üzerimize monteli çiplerle her hareketimiz bilgisayara anında kaydolunmakta. Yapılacak başka bir iş yok ki, sadece bu bilgileri siteye aktarmak. Bu yarış hariç nerede ise tüm yarışlarda olaydan bir-iki saat sonra sonuçlar açıklanır. Şimdi internetten bakıyorum sadece göğüs numarası ile kendi sonuçlarımızı görebiliyoruz fakat genel bir liste hala yok. Sanırım bu İstanbul’da katıldığım son olay olacak…İstanbul 15 Kasım 16

Not: 22 Kasım itibarı tekrar baktığımda sadece maraton için detaylı sonuçlar açıklanmış; fakat 15K genel listede yaş ya da yaş grupları ile ilgili bir sütun yok. Bu nasıl olabilir; kayıt formunda doğum tarihleri alınıyor. Çok ilginç! Zaten basit bir istatistiki tablo ile bu olayın gidişatının organizasyonu ile birlikte batmakta olduğu yorumu yapılabilir.

Yıl 2015   Yıl 2016
Koşanlar Kadın Erkek Toplam   Koşanlar Kadın Erkek Toplam
TÜRK 83 1.095 1.178   TÜRK 98 1.235 1.333
YABANCI 401 1.288 1.689   YABANCI 80 269 349
TOPLAM 484 2.383 2.867   TOPLAM 178 1.504 1.682

Toplam katılımda %40, yabancı katılımında %80 bir düşüş görülüyor. Ayrıca bu kadar katılandan maratonu bitirebilenler aşağıdaki tabloda.Bu korkunç bir rakam. İstanbul kıtalar arası maratonun ülkenin en önemli ve katılımı yüksek koşusu olduğu kabul edildiğinde Türkiye’de maraton koşan sadece bin küsur kişi olduğu söylenebilir. Benim açımdan iyi haber ise ben de bu bin kişi içindeyim, altmışından sonra başladığım faaliyette…

Koşanlar Kadın Erkek Toplam
TÜRK 68 1.016 1.084
YABANCI 65 226 291
TOPLAM 133 1.242 1.375