Modeling Pace and Time Formulas for 10K, Half, Full and Ultra Marathons Using Simulations
Beş farklı üniversite, beş farklı teknik alan, üç yüksek lisans ve bir doktora derecesini kapsayan akademik yolculuğumdan yola çıkarak, yaşam süresince en çok yararlandığım üç alanın matematik, spor-özellikle koşu ve öğrendiğim yabancı diller olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Dinamik sistemlerin matematiksel modellemesi ve simülasyonunun tüm bu sistemlerin gerçek zamanlı kontrolü için gerekli olması kapsamında, matematik günlük yaşamımız için çok önemlidir (Melin ve Castillo, 1998b). Belki de diğer tüm alanlardan daha fazla olarak, KOŞU YARIŞI sonuçları matematiksel modelleme ve optimizazyon için mükemmel bir adaydır.
Günlük olarak pratik yaparak, koşarak, cross-training (çapraz egzersizler) yaparak, su tüketimini doğru ayarlayarak, doğru beslenerek ve iyi uyuyarak daha hızlı, daha mutlu ve daha sağlıklı koşucular olabiliriz. Bununla birlikte, optimum koşu stratejileri hava sıcaklıkları, yağmur, nem, yükseklik, eğimler ve koşu yüzeyi gibi çevresel değişkenleri hesaba katan yarış simülasyonları, matematiksel modeller ile oluşturulabilir. Koşucunun çok çeşitli koşu mesafeleri, arazi koşullarına maruz kalacağı maraton ve ultramaratonlar gibi daha uzun süreli angajmanlarda, bu olgu özellikle kritik hale gelir.
Asfalt caddelerde veya benzeri düz yüzeylerde koşmak genellikle çok fazla planlama veya modelleme gerektirmeyebilir ve koşucunun belirli bir hız, “pace” (koşunun temposu- bir kilometreyi kaç dakikada koştuğunuz), “stride” (dakikada atılan adım sayısı) , “negatif split” (bir koşunun ikinci yarısının ilk yarısından daha hızlı koşma durumu) , enerji tasarrufu gibi konuları gözönünde bulundurarak oluşturacağı stratejiler genelde yeterli olabilir.
Bununla birlikte, her ultramaratonun kendine özgü özellikleri vardır. Bazıları çok uzun mesafeler koşmayı gerektirirken, diğerleri koşacağınız mesafe içerisinde çok sayıda ve dik tırmanmalar içerirler. Normalde bir ultramaratona 42,2 km’den 256 km’ye kadar farklı mesafeler için kayıt yaptırabilirsiniz. Örneğin İznik Ultra Maratonu’nda altı farklı etkinlik planlanmasına karşın gerçek ultramaraton olanlar 55 km, 90 km ve 160 km olan koşulardır. Erciyes Ultra Skytrail bilgi sayfasında asıl olarak 64 kilometrelik bir mesafe koşulacağı belirtilir; ancak yarış boyunca fazladan 6 km (asıl mesafeden % 10 daha fazla) iniş-çıkışları olan bir ultramaratondur. Bu nedenle, hem yatay hem de dikey olarak kapsanan toplam mesafe dikkate alınmalıdır.
Bu tip strateji ve hesaplamaların yanı sıra, su tüketimi ve elektrolit (sodyum, potasyum, magnezyum ) dengesi ve kalori ihtiyacı da modellenmelidir. Bu hesaplamalara göre, sırt çantanızı hazırlamanız ve kontrol noktalarında uygun miktarlarda lojistik yükleme yapmanız hem gerekli hem faydalı olacaktır.
Koşuyu parçalara ayırarak ve uygun formullerle matematik modelleme yaparak ve sonra bunları çözerek, belirli bir yarışı en kısa sürede koşmak için en uygun stratejiyi oluşturabiliriz. Bilimsel yöntemler ve modelleme yaklaşımları teorik olarak en uygun çözümü verebilir. Ancak bu durum sıradan koşucular için veri toplama, modelleme ve bu sonuçtan bir şeyler öğrenme açısından çok zor olabilir.
Dolayısıyla bu kitapta bu kadar karmaşık, uzun ve akademik modelleme yaklaşımları yerine, Excel’de Visual Basic Application (VBA) kullanılarak basit fakat kullanışlı simülasyon yöntemleri geliştirilmiştir.